Pomimo zmniejszenia zapadalności na raka żołądka pozostaje on nadal jednym z najczęstszych nowotworów i główną przyczyną zgonów na nowotwory na świecie.

Wstęp

Ponad 2/3 przypadków raka żołądka rozpoznaje się w krajach Azji Wschodniej. Poprawa rokowania jest rezultatem skutecznego leczenia skojarzonego (chirurgicznego, chemioterapii, radioterapii) oraz wprowadzonych w niektórych krajach badań przesiewowych. Złotym standardem w leczeniu większości guzów litych pozostaje radykalna resekcja (R0). Jedynym skutecznym sposobem leczenia raka żołądka jest gastrektomia z zachowaniem odpowiedniego marginesu i odpowiednia limfadenektomia (ryc. 1). Do roku 2000 uważano, że rak żołądka jest oporny na chemioterapię, gdyż w żadnym badaniu nie wykazano poprawy rokowania po leczeniu systemowym.

W Japonii zdefiniowano trzy zakresy limfadenektomii:

• D1 (węzły okołożołądkowe)
• D2 (dodatkowo węzły zlokalizowane w pobliżu dużych naczyń w sąsiedztwie trzustki i śledziony)
• D3 (dodatkowo węzły okołoaortalne).

Postępowanie w zaawansowanym raku żołądka

Badania kliniczne

Autorzy japońskich wytycznych w przypadku zaawansowanego raka żołądka zalecają standardowe wykonywanie limfadenektomii D2. W badaniu przeprowadzonym na Tajwanie wykazano poprawę przeżyć 5-letnich u chorych poddanych limfadenektomii D2 w porównaniu z chorymi po limfadenektomii D1 (59,5% vs. 53,6%; p = 0,041).¹ W Japonii i Korei zaczęto również wykonywać limfadenektomię D3, z przekonaniem, że można dzięki temu uzyskać dalszą poprawę rokowania. W badaniu z randomizacją wykazano jednak, że szerszy zakres wycięcia węzłów chłonnych (D3) nie poprawia przeżycia i wiąże się z tendencją do większej częstości powikłań (20,9% po D2 vs. 28,11% po D3; p = 0,07).² W krajach zachodnich początkowo wykonywano ograniczoną limfadenektomię, ponieważ dwa badania (MRC Trial oraz Dutch Gastric Cancer Trial) nie wykazały poprawy przeżycia całkowitego po limfadenektomii D2 w porównaniu z D1.^3,4 Stwierdzono natomiast dużą śmiertelność pooperacyjną (10-13%) i dużą częstość powikłań (43-46%) po poszerzonym wycięciu węzłów chłonnych.^5,6 W badaniu holenderskim stwierdzono natomiast w 15-letnim okresie obserwacji mniejszą częstość wznów miejscowych raka żołądka u chorych poddanych limfadenektomii D2. W związku z tym doniesieniem i wykazaniem w innych badaniach mniejszej śmiertelności okołooperacyjnej (1,6-3,6%) w ośrodkach wykonujących wiele zabiegów,⁷ aktualnie także w krajach zachodnich rekomendowanym zakresem limfadenektomii pozostaje D2.