prof. dr hab. n. med. Mariusz Frączek

Szanowni Państwo,

Drogie Koleżanki i Drodzy Koledzy!

Nadchodzi jesień. Opadające liście, coraz wcześniejsze zachody słońca nastrajają nieco melancholijnie. W tym kontekście paradoksalnie dla chirurgów i entuzjastów chirurgii jesień to pora szczególnie wytężonych przygotowań do kolejnych wystąpień i zjazdów – na czele z 67 Kongresem Towarzystwa Chirurgów Polskich.

Zdajemy sobie sprawę, że w tej sytuacji nie jest łatwo zainteresować Państwa kolejnymi problemami omawianymi w „Chirurgii po Dyplomie”. Z tego względu koncentrujemy się na problemach praktycznych ważnych zarówno dla młodego chirurga szpitala powiatowego, jak i lekarza w dużym szpitalu klinicznym.

Tematem numeru jest artykuł „Rola endoskopowej ultrasonografii w diagnostyce i leczeniu chorób układu pokarmowego”. Autorami tej pracy są doc. Michał Pędziwiatr i dr Piotr Major z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. EUS jest dla mnie metodą szczególnie ważną, ponieważ przed laty sam próbowałem wprowadzić ten typ diagnostyki jako rutynowe badanie. Zastanawia mnie, dlaczego w Polsce badanie to jest wciąż niedoceniane i można je wykonać tylko w kilku ośrodkach uniwersyteckich. Trudno w tej sytuacji mówić o jakichkolwiek rutynowych badaniach. Jak się to ma do standardów światowych? We wszystkich wytycznych międzynarodowych towarzystw naukowych w ocenie nowotworów górnego odcinka układu pokarmowego EUS ma podstawowe znaczenie.

Doc. Piotr Sobolewski i dr Waldemar Brola omawiają zasady leczenia interwencyjnego w profilaktyce niedokrwiennego udaru mózgu. Temat jest ze zrozumiałych względów niezwykle ważny. Namawiałbym również do opisania leczenia interwencyjnego ostrego niedokrwienia mózgowia. Opublikowane w 2015 roku randomizowane badania z grupą kontrolną doprowadziły do rewolucji w postępowaniu w ostrym niedokrwieniu mózgowia, ponieważ dowiodły lepszego rokowania chorych, u których przeprowadzono zabieg wewnątrznaczyniowej trombektomii, w porównaniu z chorymi leczonymi za pomocą dożylnej trombolizy. Ponadto zastosowanie badania perfuzji TK w ostrym niedokrwieniu mózgowia pozwoliło na wdrożenie leczenia również u chorych spoza standardowego okna czasowego, z dobrze rozwiniętym krążeniem obocznym, u których obszar zawałowy jest niewielki, a obszar penumbry odpowiednio rozległy.

Wszyscy od dawna wiemy, że leczenie nowotworów jest leczeniem wielodyscyplinarnym, ale jeszcze kilkanaście lat temu nikt nie zdawał sobie sprawy z prawdziwego znaczenia wielodyscyplinarności. Raport histopatologiczny ograniczał się do potwierdzenia rozpoznania gruczolakoraka i ewentualnych zmian w węzłach chłonnych. W erze gwałtownego rozwoju nauk podstawowych, terapii celowanej taki wynik nic by nie dawał. Bardzo dziękuję prof. Annie Nasierowskiej-Guttmejer za przygotowanie artykułu „Raport patomorfologiczny u pacjenta z rakiem jelita grubego w dobie terapii celowanej”, a Państwa gorąco zachęcam do zapoznania się z jego treścią.

Odleżyny to mało popularny temat. Na konsultację i ewentualne wycięcie tkanek martwiczych kierowany jest najczęściej najmłodszy członek zespołu chirurgicznego. Tymczasem problem jest znaczny i wymaga wdrożenia indywidualnych rozwiązań. Opracowaniem tego tematu zajął się zespół z Bydgoszczy: dr Justyna Cwajda-Bałasik, prof. Maria Teresa Szewczyk i dr Paulina Mościcka.

O dostępach do dializ pisaliśmy już kilkakrotnie. Tym razem doc. Krzysztof Bojakowski omówił dla Państwa stany ostre związane z zaburzeniem funkcjonowania dostępów dializacyjnych.

Wybierając temat numeru, miałem dylemat. Jednym z głównych kandydatów był artykuł dr Radosława Drozda. Nie moją rolą jest upominanie Państwa i uświadamianie o konieczności prowadzenia dobrej dokumentacji medycznej. Z racji sprawowania funkcji konsultanta wojewódzkiego muszę często przed napisaniem opinii dokładnie przeczytać dokumentację medyczną. O tym, że jest ona w 90% niedoskonała, nie muszę Państwa przekonywać. Dlatego proszę mieć w pamięci tytuł artykułu dr Drozda „Czego nie zapisałeś, tego później nie udowodnisz”, a na pewno nie będą Państwo żałowali.