Temat numeru

Rola endoskopowej ultrasonografii w diagnostyce i leczeniu chorób układu pokarmowego

dr hab. n. med. Michał Pędziwiatr
dr n. med. Piotr Major

II Katedra Chirurgii Ogólnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Klinika Chirurgii Endoskopowej, Metabolicznej oraz Nowotworów Tkanek Miękkich

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Michał Pędziwiatr, II Katedra Chirurgii UJ, ul. Kopernika 21, 31-501 Kraków.

W Polsce EUS jest procedurą wysoko specjalistyczną, którą wykonuje się rutynowo tylko w kilku ośrodkach akademickich. Z tego powodu należy odpowiedzieć sobie na najważniejsze pytanie – czy jej wykonanie jest bezwzględnie konieczne i czy nie opóźnia leczenia.

Wstęp

W tym roku mija 70 lat, odkąd austriacki neurolog Karl Theo Dussik po raz pierwszy wykorzystał ultradźwięki do obrazowania komór i tkanki nerwowej w mózgu.1 W kolejnych latach zaczęto stosować ultrasonografię do obrazowania narządów jamy brzusznej: Ludwig opisał ultrasonografię pęcherzyka żółciowego, a Wild używał jej do oceny ściany przewodu pokarmowego i diagnostyki raka żołądka.2,3 Chociaż pierwsze próby wykorzystania endoskopowej ultrasonografii (EUS) podejmowane były przez Strohma w latach 80. ub.w., to prawdziwy rozwój EUS nastąpił na przełomie XX i XXI w.4 Stała się bowiem nie tylko precyzyjnym narzędziem diagnostycznym, ale także małoinwazyjną metodą terapeutyczną w wybranych schorzeniach.

Wskazania do EUS

EUS jest stosowana w ściśle określonych sytuacjach klinicznych, gdy trudno ustalić rozpoznanie lub za pomocą zastosowanych wcześniej metod nie udało się określić stopnia zaawansowania choroby. EUS jest metodą inwazyjną, która niesie bardzo małe, ale niemożliwe do pominięcia ryzyko powikłań. Ponadto, zwłaszcza w Polsce, jest to metoda wysoko specjalistyczna, do której dostęp wciąż jest ograniczony (m.in. z uwagi na stosunkowo małą liczbę ośrodków wykonujących tę procedurę). Należy zatem rozważyć, czy EUS ma uzasadnienie kliniczne i nie opóźni prawidłowego leczenia.

Wskazaniem do EUS są:

  • ocena stopnia zaawansowania raka przełyku, żołądka, odbytnicy, trzustki i dróg żółciowych
  • diagnostyka dróg żółciowych (złogów, zwężeń i nowotworów)
  • diagnostyka guzów trzustki, ocena stopnia zaawansowania, biopsja pod kontrolą EUS
  • diagnostyka przewlekłego zapalenia trzustki, ocena przewodów trzustkowych
  • diagnostyka zmian podśluzówkowych przełyku, żołądka, dwunastnicy, odbytnicy, biopsja
  • drenaż torbieli i zbiorników płynowych trzustki, neuroliza splotu trzewnego, drenaż dróg żółciowych.

Diagnostyka raka przełyku

Dokładne określenie stopnia zaawansowania raka przełyku jest kluczowe z dwóch powodów. Po pierwsze, stopień zaawansowania ściśle koreluje z rokowaniem. Po drugie, w zależności od stopnia zaawansowania wybiera się różne metody leczenia (od miejscow...

Mimo że EUS jest bardzo przydatnym badaniem pozwalającym na zmniejszenie liczby niepotrzebnych operacji (w kierunku postępowania paliatywnego lub zabiegów techniką endoskopową), jego zastosowanie ma pewne ograniczenia. Jest ono trudne w przypadku ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wskazania do EUS

EUS jest stosowana w ściśle określonych sytuacjach klinicznych, gdy trudno ustalić rozpoznanie lub za pomocą zastosowanych wcześniej metod nie udało się określić [...]

Podsumowanie

Endoskopowa ultrasonografia łączy zalety endoskopii oraz ultrasonografii. Stosuje się ją przede wszystkim w diagnostyce przedoperacyjnej w celu dokładnego określenia stopnia zaawansowania nowotworów. Dzięki [...]
Do góry