Diagnostyka

Raport patomorfologiczny u pacjenta z rakiem jelita grubego w dobie terapii celowanej

prof. dr hab. n. med. Anna Nasierowska-Guttmejer

Zakład Patomorfologii, Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie

Zakład Patologii, Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Anna Nasierowska-Guttmejer, Zakład Patomorfologii Centralny Szpital Kliniczny MSWiA, ul. Wołoska 137, 02-507 Warszawa, tel. 22 508 12 30. E-mail: anna.guttmejer@gmail.com

Jakość raportu patomorfologicznego decyduje o leczeniu chorych. Warunkiem wyboru chorych do terapii celowanej jest zbadanie czynników predykcyjnych. Immunohistochemiczna ocena ekspresji białek produkowanych przez określone geny oraz analiza molekularna zaburzeń genów metodami opartymi na hybrydyzacji in situ (FISH, CISH) lub na wyizolowanym materiale genetycznym (DNA, RNA, mRNA) umożliwiają przewidywanie indywidualnej odpowiedzi na leczenie.

Wstęp

W dobie terapii celowanej diagnostyka patomorfologiczna poszerzona o badania immunohistochemiczne i molekularne odgrywa kluczową rolę, gdyż decyduje o wyborze metody leczenia. Jakość wymienionych badań zależy od dobrej współpracy zespołu specjalistów: chirurga, patomorfologa, technika diagnosty laboratoryjnego oraz biologa molekularnego. Sposób opracowania i przygotowania materiału tkankowego do badania powinien zapewnić jego dobrą jakość i przydatność do analizy molekularnej, a ostateczne rozpoznanie powinno mieć jednolitą formę przydatną klinicznie. Raport patomorfologiczny jest efektem procesu diagnostycznego, na który składają się kolejne procedury zapewniające prawidłową ocenę morfologiczną i prawidłowe wyniki badań molekularnych.1,2 Należą do nich:

  • etap preanalityczny
  • etap diagnostyczny
  • etap oceny molekularnych czynników predykcyjnych
  • końcowy etap diagnostyki.

Etap preanalityczny

Etap preanalityczny zależy od klinicysty, patomorfologa i technika diagnosty laboratoryjnego. Składa się on ze wstępnych procedur, bardzo ważnych i decydujących o jakości materiału tkankowego przeznaczonego do badań patomorfologicznych immunohistochemicznych i molekularnych. Nieprawidłowo zabezpieczona i utrwalona biopsja lub materiał operacyjny przekładają się na fałszywą ocenę czynników prognostycznych i predykcyjnych. Na tym etapie ważne są poniżej wymienione procedury:

  • skierowanie na badanie patomorfologiczne
  • zabezpieczenie i utrwalenie materiału
    • przygotowanie nieutrwalonego jelita grubego z guzem
    • utrwalenie materiału operacyjnego
    • badanie makroskopowe
    • pobieranie wycinków.

Skierowanie na badanie patomorfologiczne

Do zadań chirurga przekazującego materiał pooperacyjny do zakładu patomorfologii należy prawidłowe jego oznaczenie, dołączenie skierowania z danymi osobowymi i klinicznymi dotyczącymi przebiegu choroby, określeniem miejsca pobrania tkanki lub narządu i rozpoznaniem klinicznym.

Zabezpieczenie i utrwalenie materiału

Wyróżnia się zamrożenie nieutrwalonego materiału tkankowego do badań molekularnych i standardowe utrwalenie do badań morfologicznych, immunohistochemicznych i molekularnych. Przestrzeganie opisanych zasad zapewnia prawidłowe wyniki molekularne.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etap diagnostyczny

Na etapie diagnostycznym patomorfolog ustala diagnozę na podstawie obrazu morfologicznego raka i węzłów chłonnych. Zadaniem patomorfologa jest rozpoznanie typu histologicznego i stopnia dojrzałości [...]

Etap oceny molekularnych czynników predykcyjnych

Badania molekularne stają się ważną częścią diagnostyki nowotworów. Wynik analizy molekularnej powinien być zintegrowany z raportem patomorfologicznym, który przekazywany jest onkologowi. Rola [...]

Końcowy etap diagnostyki

Zarówno dla chirurga i onkologa, podejmujących decyzje terapeutyczne, jak i pacjenta optymalną sytuacją jest zakończenie procesu diagnostycznego zintegrowanym raportem patomorfologicznym. Powinien on zawierać [...]

Podsumowanie

W erze terapii celowanej jakość raportu patomorfologicznego decyduje o leczeniu chorych. Kluczowym momentem wpływającym na jakość badań immunohistochemicznych (IHC) i molekularnych jest etap preanalityczny [...]
Do góry