Liczba zabiegów operacyjnych związanych z wytworzeniem lub operacjami naprawczymi dostępów dializacyjnych istotnie się zwiększa. Jest to następstwo zwiększenia liczby chorych dializowanych i częstych powikłań stosowania cewników i przetok dializacyjnych. Najczęstszymi wskazaniami do pilnych zabiegów dostępu naczyniowego jest jego zakrzepica i konieczność dializowania chorego.

Wstęp

Liczba chorych wymagających terapii nerkozastępczej w Polsce i innych krajach starzejących się społeczeństw stale rośnie. Najczęstszą metodą leczenia nerkozastępczego jest hemodializa – do jej przeprowadzenia konieczny jest dobrze działający dostęp dializacyjny umożliwiający pobieranie kilkuset mililitrów krwi w ciągu minuty. Zaburzenia działania dializacyjnych przetok tętniczo-żylnych i cewników są istotnym problemem leczenia nerkozastępczego. Część komplikacji rozwija się stopniowo i może być korygowana w trybie planowym. Istnieją jednak powikłania dostępów dializacyjnych wymagające pilnej interwencji dla ratowania życia chorego.

W pracy uwzględniono powikłania wytworzonego wcześniej prawidłowo działającego dostępu dializacyjnego, które wymagają pilnych interwencji. Nie obejmuje ona natomiast powikłań związanych z wytworzeniem dostępu naczyniowego, m.in. krwawień pooperacyjnych, wczesnych zaburzeń działania.

Powikłania związane z przetoką dializacyjną

Zakrzepica przetoki

Zakrzepica przetoki dializacyjnej jest równoznaczna z utratą dostępu dializacyjnego i niemożnością przeprowadzenia dializy. Klinicznie stwierdzany jest zanik szmeru naczyniowego nad przetoką, czasami nad jej częścią można obserwować tętnienie, częste są zmiany typowe dla zakrzepicy żył powierzchownych, takie jak bolesność, zaczerwienienie, pogrubienie w okolicy przetoki, żyły lub protezy odprowadzającej krew. Dokładnie przeprowadzone badanie kliniczne umożliwia określenie potencjalnych przyczyn powstania zakrzepicy – zwężenia, tętniaka, spadków ciśnienia tętniczego, objawów zaburzeń krzepnięcia, ucisku z zewnątrz. Spośród badań obrazowych w takich sytuacjach najczęściej wykonywana jest ultrasonografia, za pomocą której można wykryć brak przepływu w naczyniach przetoki. Badania obrazowe dokładnie uwidoczniają morfologię zakrzepicy oraz naczyń przetoki dializacyjnej. W celu zapewnienia długotrwałej skuteczności operacji naprawczej konieczne jest w czasie jej wykonywania wyeliminowanie przyczyn zakrzepicy przetoki dializacyjnej.

Do przeprowadzenia hemodializy konieczne jest przywrócenie prawidłowego działania dostępu dializacyjnego lub wytworzenie nowego. W tym celu można użyć metod klasycznych lub wewnątrznaczyniowych. W przypadku operacji klasycznej najczęściej po odsło...