Diagnostyka i antybiotykoterapia ostrych bakteryjnych zakażeń skóry oraz tkanek miękkich

dr n. med. Aneta Obcowska-Hamerska1

prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz2

prof. dr hab. n. med. Mariusz Frączek1

1II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Onkologicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Szpital Czerniakowski w Warszawie

2Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej, Narodowy Instytut Leków w Warszawie

Adres do korespondencji: dr n. med. Aneta Obcowska-Hamerska, II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Onkologicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Stępińska 19/25, 00-739 Warszawa, e-mail: aneta_w@poczta.onet.pl

  • Etiologia, epidemiologia i rozpoznawanie ostrych bakteryjnych zakażeń skóry oraz tkanek miękkich (ABSSSI)
  • Wzrastająca oporność patogenów na stosowane antybiotyki jako główny problem skutecznego leczenia ABSSSI
  • Czy kosztowna hospitalizacja chorych z ABSSSI jest konieczna? Propozycja algorytmu postępowania uwzględniającego podanie w warunkach ambulatoryjnych długo działających lipoglikopeptydów

Zakażenia skóry i tkanki podskórnej stanowią jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji osób dorosłych1. Zgodnie z kryteriami przyjętymi przez Food and Drug Administration (FDA) ostre bakteryjne zakażenie skóry i tkanek miękkich (ABSSSI – acute bacterial skin and skin structure infection) definiuje się jako bakteryjne zakażenie skóry o powierzchni zmian chorobowych wynoszącej co najmniej 75 cm2 (mierzonej jako obszar zaczerwienienia, obrzęku lub stwardnienia). Do ABSSSI zalicza się następujące stany kliniczne2:

  • zapalenie tkanki łącznej/różę (łac. cellulitis/erysipelas), rozumiane jako rozlane zakażenie skóry z rozprzestrzeniającym się obszarem zaczerwienienia, obrzęku i/lub stwardnienia
  • zakażenie ran/miejsca operowanego, charakteryzujące się ropnym wyciekiem z rany z obecnością zaczerwienienia, obrzęku i/lub stwardnienia skóry wokół rany
  • duży ropień skóry/ropowicę, charakteryzujące się obecnością zbiornika ropy w obrębie skóry właściwej lub poniżej, z towarzyszącymi objawami w postaci zaczerwienienia, obrzęku i/lub stwardnienia.

Etiologia i epidemiologia bakteryjnych zakażeń skóry i tkanek miękkich

Dominującym czynnikiem etiologicznym zakażeń skóry i tkanki podskórnej jest gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), w tym coraz częściej szczepy oporne na metycylinę, zarówno szpitalne (HA-MRSA – healthcare-associated methicillin-resistant Staphylococcus aureus), jak i pozaszpitalne (CA-MRSA – community-associated methicillin-resistant Staphylococcus aureus). W codziennej praktyce te dwie populacje rozróżniamy na podstawie antybiogramu.

Już przed 10 laty gronkowiec złocisty stanowił przyczynę jednej trzeciej przypadków ABSSSI w Europie, w tym połowę zakażeń wywołały szczepy MRSA3. Jest to także główny czynnik odpowiedzialny za śmiertelność związaną z zakażeniami. Rzadziej ABSSSI jest wywoływane przez inne bakterie, takie jak: Streptococcus pyogenes, szczepy oporne na erytromycynę, klindamycynę i inne paciorkowce, enterokoki czy też bakterie Gram(–), m.in. Pseudomonas aeruginosa i Escherichia coli4,5.

Według danych z 2006 roku w Stanach Zjednoczonych zapalenie tkanki łącznej i ropnie skóry były przyczyną prawie 600 000 hospitalizacji rocznie i stanowiły drugą najczęstszą infekcję wymagającą leczenia szpitalnego6. Liczba hospitalizacji zwiększył...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka i ocena ciężkości bakteryjnych zakażeń skóry i tkanek miękkich

Jednym z elementów definiujących poziom leczenia tej grupy chorób jest diagnostyka mikrobiologiczna. W wielu ośrodkach w Polsce jej jakość stale pozostaje niezadowalająca. W 2015 roku [...]

Zakażenia skóry i tkanek miękkich – istniejące wytyczne oraz stosowane terapie

Porównując pacjentów z ABSSSI z chorymi leczonymi z innych powodów, widać, że ich hospitalizacje często wiążą się z większymi nakładami finansowymi14, szczególnie w przypadkach infekcji spowodowanych [...]

Przegląd nowych terapii z uwzględnieniem długo działających lipoglikopeptydów

Stale wzrastająca oporność patogenów na stosowane antybiotyki jest powodem licznych prób modyfikacji istniejących substancji i dążenia do stworzenia nowych antybiotyków. Szczególnie istotne [...]

Możliwości organizacyjne stosowania antybiotyków i proponowany algorytm ścieżki klinicznej

Najczęściej głównym powodem hospitalizacji chorych z ABSSSI jest konieczność wdrożenia wielodniowej dożylnej antybiotykoterapii42. Koszty długich pobytów w szpitalu oraz samego preparatu przeważają w podsumowaniu [...]

Podsumowanie

Osoby z ABSSSI stanowią różnorodną, niekiedy wymagającą grupę pacjentów, głównie ze względu na szeroki zakres obrazów klinicznych i obciążenie ryzykiem poważnych powikłań ogólnoustrojowych. [...]
Do góry