Ostre zapalenie trzustki (OZT) to ostry proces zapalny obejmujący trzustkę, a często wraz z rozwojem choroby również tkanki okołotrzustkowe i narządy odległe^1-3. Patogeneza OZT jest związana z przedwczesną aktywacją proenzymów trzustkowych, co w konsekwencji doprowadza do uszkodzenia gruczołu poprzez samostrawienie^1-4.

Na całym świecie zachorowalność na OZT wzrasta, a to wiąże się ze zwiększeniem kosztów związanych z hospitalizacją i leczeniem tych pacjentów^5-8. OZT jest najczęstszą chorobą trzustki, będącą zarazem jednym z najczęstszych ostrych stanów w gastroenterologii⁷. Analiza wyników nielicznych polskich badań epidemiologicznych w odniesieniu do publikacji z innych krajów pozwala przypuszczać, że Polska należy do państw o jednym z najwyższych współczynników zachorowalności na OZT, który wynosi 72,1/100 000/rok (dla porównania na świecie wynosi on 33,74/100 000/rok)^5-7,9.

W niniejszej publikacji przedstawiony został optymalny schemat postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych z OZT od momentu wysunięcia podejrzenia choroby poprzez diagnostykę po leczenie zachowawcze oraz interwencyjne, ze szczególnym uwzględnieniem leczenia chirurgicznego stanów nagłych w przebiegu OZT, wymagających często interwencji w warunkach ostrodyżurowych.

Diagnostyka

OZT jest chorobą o zróżnicowanej etiologii, najczęściej rozwija się w przebiegu kamicy żółciowej oraz wskutek nadużywania alkoholu^6,9,10. Do rzadszych przyczyn OZT zaliczamy: zaburzenia metaboliczne (hiperkalcemię, hiperlipidemię, zwłaszcza hipertriglicerydemię), przyczyny jatrogenne (polekowe, pozabiegowe), urazy jamy brzusznej, nowotwory trzustki i dystalnego odcinka dróg żółciowych oraz brodawki dwunastniczej większej, warianty anatomiczne (trzustkę dwudzielną, uchyłek okołobrodawkowy), a także przyczyny wirusowe, pasożytnicze, autoimmunologiczne, idiopatyczne^6,9,10-15.