Temat numeru
Aktualne zasady postępowania w raku żołądka
dr n. med. Bartosz Skonieczny1
prof. dr hab. n. med. Wojciech Zegarski1,2
- Ocena stopnia zaawansowania raka żołądka na podstawie klasyfikacji TNM
- Omówienie endoskopowych metod leczenia wczesnego raka żołądka
- Zakres resekcji żołądka i limfadenektomii u chorych na raka żołądka
Mimo utrzymującej się od wielu lat tendencji spadkowej w zakresie zapadalności na raka żołądka i umieralności z jego powodu nowotwór ten plasuje się obecnie na piątym miejscu pod względem częstości występowania i jest trzecią przyczyną zgonów nowotworowych na świecie1. Zachorowalność na raka żołądka jest wysoka głównie w krajach wschodniej Azji, gdzie przekracza 40 przypadków na 100 000 osób2,3. W Polsce w ciągu ostatnich kilku dekad zapadalność na nowotwory żołądka zmniejszyła się prawie trzykrotnie i obecnie nowotwór ten stanowi około 5% zachorowań wśród mężczyzn i około 3% wśród kobiet. Ryzyko rozwoju raka żołądka zwiększa się wraz z wiekiem (większość zachorowań występuje po 50 roku życia), a ryzyko zachorowania jest 2-3 razy większe u mężczyzn niż u kobiet4.
Najczęściej występującym nowotworem złośliwym żołądka jest rak gruczołowy. Rzadziej spotykane są: chłoniaki, nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST – gastrointestinal stromal tumors), nowotwory neuroendokrynne (NEN – neuroendocrine neoplasms) i mięsaki.
Klasyfikacje
Do oceny stopnia zaawansowania klinicznego raka żołądka wykorzystuje się klasyfikację TNM (T – tumor [guz], N – node [węzeł], M – metastasis [przerzut]) opublikowaną przez American Joint Committee on Cancer (AJCC); obecnie obowiązuje wydanie 8 (tab. 1-3). Skalę tę stosuje się tylko w odniesieniu do nowotworów o typie raka, a pozostałe nowotwory żołądka nie powinny być według niej oceniane. Co ważne, już w poprzedniej wersji TNM nowotwory połączenia przełykowo-żołądkowego zostały włączone do klasyfikacji TNM dla raka przełyku i powinny być oceniane zgodnie z tym podziałem5.
Gruczolakoraki żołądka dzielone są także – poza klasyfikacją TNM – według klasyfikacji Lauréna na trzy podstawowe typy:
- jelitowy
- rozlany
- mieszany6,7.
Typowi jelitowemu, który charakteryzuje się nieco lepszym rokowaniem, towarzyszy zwykle zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka i metaplazja jelitowa. Typ rozlany cechuje się najczęściej rozrostem śródściennym z brakiem wyraźnych granic nacieku, wysokim stopniem złośliwości i gorszym rokowaniem. W przypadku obecności w ocenie histologicznej cech obu tych typów nowotworu zmiana klasyfikowana jest jako typ mieszany. Stopnie zaawansowania klinicznego raka żołądka przedstawiono w tabeli 4.
