Chirurgia laparoskopowa jest małoinwazyjną alternatywą dla tradycyjnej laparotomii. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że jednym z głównych postępów w technice chirurgicznej kilku ostatnich dekad jest rozwój chirurgii z minimalnym dostępem za pomocą metod laparoskopowych. Wiele procedur, które przez lata były wykonane poprzez laparotomię, obecnie jest przeprowadzanych laparoskopowo. Na odpowiednie pole operacyjne w chirurgii laparoskopowej, a tym samym na bezpieczeństwo pacjenta, ma wpływ kilka niezależnych od siebie czynników. W kolejnych częściach tego opracowania omówimy te z nich, które są bardzo ważne, ale często pomijane.

Historia laparoskopii

Chociaż są doniesienia mówiące o tym, że historia chirurgii minimalnie inwazyjnej może sięgać nawet 5000 lat wstecz, to dopiero wynalezienie przez Philippa Bozziniego urządzenia Lichtleiter uznaje się za początek ery współczesnej chirurgii małoinwazyjnej¹. Lichtleiter Bozziniego oraz jego kolejne dokonania, w tym odkrycie prowizorycznego systemu obrazowania, do którego początkowo używano luster i soczewek, pozwoliły na wykonanie pierwszej operacji laparoskopowej z wytworzeniem odmy otrzewnowej (do wytworzenia odmy użyto wtedy powietrza), która została przeprowadzona dopiero prawie 100 lat później. W 1929 roku niemiecki gastroenterolog Heinz Kalk skonstruował udoskonalony system soczewek przypominający w założeniu konstrukcyjnym współczesne laparoskopy, a do wytworzenia odmy używał powietrza z sali operacyjnej wprowadzanego do jamy otrzewnej przez strzykawkę². W latach 30. XX wieku równolegle do odkryć w Europie laparoskopię w Stanach Zjednoczonych popularyzował John Ruddock. W poszukiwaniu gazu pozwalającego na bezpieczne uzyskanie odmy otrzewnowej w celu lepszej wizualizacji pola operacyjnego Karl Fervers w 1933 roku użył tlenu w trakcie laparoskopowego uwalniania zrostów, jednak środowisko chirurgiczne sceptycznie podeszło do opisanych przez niego zjawisk świetlnych z wnętrza jamy otrzewnej. Ograniczenia technologiczne i wzrastająca liczba powikłań związanych z wprowadzaniem techniki laparoskopowej zaważyły na tym, że i tak dosyć powolny rozwój chirurgii laparoskopowej został zahamowany na kilkadziesiąt następnych lat. Dopiero odkrycia niemieckiego ginekologa Kurta Semma, udoskonalenia techniki i technologii cztery dekady później, spowodowały, że laparoskopia stała się istotną częścią praktyki ginekologicznej. Opracowanie komputerowego układu wideo, który umożliwiał powiększanie i projekcję obrazów na ekrany telewizyjne, zapoczątkowało współczesną erę laparoskopii. Mimo jednak lepszej ekspozycji pola operacyjnego i skonstruowania narzędzi laparoskopowych chirurgię małoinwazyjną czekała jeszcze trudna droga do osiągnięcia pozycji osobnej techniki chirurgicznej, którą niewątpliwie jest dzisiaj.