Krwawienie z przewodu pokarmowego stanowi najczęstszy stan nagły w gastroenterologii wiążący się z zagrożeniem życia. Mimo rozwoju endoskopii zabiegowej i wprowadzania standardów postępowania śmiertelność nadal sięga 10% przypadków, a wpływ na nią mają starzenie się społeczeństwa i obciążenie licznymi chorobami współwystępującymi.

Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego ma swoje źródła w przełyku, żołądku lub dwunastnicy, czyli powyżej od więzadła Treitza. Główne przyczyny krwawienia z tego odcinka to według częstości występowania: wrzód dwunastnicy, wrzód żołądka, zapalenie nadżerkowe, żylaki przełyku i żołądka, zapalenie przełyku, zespół Mallory’ego-Weissa (pęknięcie błony śluzowej wpustu spowodowane poprzedzającymi wymiotami), nowotwory^1-3.

Najczęstsze przyczyny krwawienia z jelita cienkiego to: choroby zapalne jelit, uchyłek Meckela, zespoły polipowatości (u osób młodszych), angiodysplazje (obejmujące malformacje tętniczo-żylne, ektazje naczyniowe [powiększenie naczyń] i naczyniaki), zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ; u starszych), zmiana Dieulafoya (malformacja naczyniowa w postaci tętniczki błony podśluzowej o krętym przebiegu i wielokrotnie większej niż zwykle średnicy) oraz nowotwory (niezależnie od wieku)⁴.

Za krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego najczęściej odpowiadają uchyłki okrężnicy oraz choroby odbytu obejmujące hemoroidy, szczeliny, owrzodzenia odbytnicy, które szczególnie u pacjentów leczonych antykoagulantem mogą powodować poważne krwawienia. Pozostałe przyczyny krwawień to: angiodysplazje (o najczęstszej lokalizacji w kątnicy), zmiany popromienne odbytnicy po radioterapii raka prostaty i szyjki macicy, zapalenie okrężnicy, rak kolorektalny i polipy^5-7.

Wstępna ocena

Wstępna ocena pacjenta z podejrzeniem krwawienia z przewodu pokarmowego obejmuje: zebranie wywiadu, wykonanie badania przedmiotowego i badań laboratoryjnych oraz ewentualnie założenie sondy żołądkowej. Ma ona na celu: ustalenie, czy krwawienie pochodzi z górnego, czy z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, ocenę nasilenia krwawienia, identyfikację potencjalnego źródła krwawienia, czyli ustalenie potencjalnego rozpoznania, i zaplanowanie wstępnego leczenia. Uwzględnia też identyfikację chorób współwystępujących i związaną z nimi historię leczenia.