Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego (GOPP) to krwawienie do światła przewodu pokarmowego, którego źródło znajduje się powyżej zgięcia dwunastniczo-czczego (powyżej więzadła Treitza), czyli w przełyku, żołądku lub dwunastnicy^1-4. Ostre krwawienie z GOPP jest częstą przyczyną hospitalizacji w ramach oddziałów ratunkowych na całym świecie, obarczoną dużym ryzykiem śmiertelności, zwłaszcza w grupie chorych w podeszłym wieku^1-3. Według różnych doniesień częstość występowania krwawień z GOPP szacuje się na 40-150 przypadków na 100 000 mieszkańców rocznie^1-3. W zależności od etiologii dzielimy je na krwawienia żylakowe oraz krwawienia nieżylakowe, co ma swoje uzasadnienie również w różnicach w zakresie strategii postępowania diagnostyczno-terapeutycznego⁴.

W niniejszej publikacji przedstawiony zostanie schemat postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorego z żylakowym krwawieniem z GOPP ze szczególnym uwzględnieniem roli endoterapii. Opracowanie stanowi niejako kontynuację artykułu autorów pt. „Nieżylakowe krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego” opublikowanego na łamach „Chirurgii po Dyplomie” w 2020 roku¹.

Żylaki przełyku

Najczęstszą przyczyną żylakowego krwawienia z GOPP są żylaki przełyku^5,6 będące konsekwencją nadciśnienia wrotnego i rozwoju krążenia obocznego zazwyczaj w przebiegu marskości wątroby^5,6. Żylaki przełyku stwierdza się u 50% chorych z rozpoznaną de novo marskością wątroby, a krwawienie z nich jest rozpoznawane u blisko 40% pacjentów w tej grupie^5-7. Obecność żylaków przełyku (ryc. 1, 2) ściśle koreluje ze stopniem zaawansowania niewydolności wątroby. Żylaki przełyku występują u 40% chorych z wyrównaną marskością wątroby oraz u 60% pacjentów ze zdekompensowaną marskością wątroby^5-8.

Endoskopia diagnostyczna

Mimo ciągłego rozwoju nieinwazyjnych metod diagnostycznych nadal złotym standardem w rozpoznaniu żylaków przełyku pozostaje badanie endoskopowe GOPP^5-9, które oprócz wartości diagnostycznej ma także dużą wartość prognostyczną w ocenie ryzyka wystąpienia krwawienia z żylaków przełyku^5-9.

Do oceny zaawansowania żylaków przełyku zaleca się obecnie stosowanie jednej z dwóch przedstawionych poniżej skal^5-10.