Niedoczynność przytarczyc jest obecnie najczęstszym powikłaniem po operacji całkowitego wycięcia tarczycy i dotyczy 10-30% pacjentów. W większości przypadków ma ona charakter przemijający, ale u 1-2% chorych jest stanem utrwalonym i wymaga długotrwałego leczenia substytucyjnego preparatami wapnia i witaminy D₃. Stan ten zwiększa ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych i rozwoju chorób nowotworowych, co przekłada się na dwukrotnie większe prawdopodobieństwo przedwczesnego zgonu. Wizualizacja przytarczycy w wąskopasmowym świetle podczerwonym z wykorzystaniem zjawiska autofluorescencji przytarczyc ułatwia ich identyfikację i zachowanie in situ, a śródoperacyjna angiografia z zielenią indocyjaninową umożliwia ocenę zachowania unaczynienia przytarczyc, które jest warunkiem ich prawidłowej czynności.

Pooperacyjna hipokalcemia spowodowana niedoczynnością przytarczyc jest obecnie najczęstszym powikłaniem chirurgicznym po operacji całkowitego wycięcia tarczycy i dotyczy 10-30% pacjentów. W patomechanizmie tego zjawiska podkreśla się najczęściej kombinację dwóch czynników, tj. przypadkowego usunięcia przytarczycy/przytarczyc oraz dewaskularyzację pozostawianych in situ gruczołów przytarczycznych, co przy zaniechaniu autotransplantacji skutkuje ich niedoczynnością. Do czynników ryzyka wystąpienia pooperacyjnej hipokalcemii zalicza się m.in.: operację całkowitego pozatorebkowego wycięcia tarczycy, współistniejące schorzenia autoimmunologiczne tarczycy (chorobę Hashimoto, chorobę Gravesa-Basedowa), limfadenektomię przedziału środkowego węzłów chłonnych szyjnych, operację wykonywaną przez chirurga o małym doświadczeniu w chirurgii tarczycy (przeprowadzającego mniej niż 25 zabiegów w obrębie tarczycy rocznie), przedoperacyjny niedobór witaminy D₃^1,2. Identyfikacja prawidłowych przytarczyc może stwarzać nawet doświadczonemu chirurgowi trudności ze względu na niewielkie wymiary tych gruczołów (z reguły nieprzekraczające kilku milimetrów średnicy), częstą zmienność ich lokalizacji (u blisko 15% pacjentów), a także na możliwość ich występowania pod torebką tarczycy (do 5% przypadków) lub śródtarczycowo (u mniej więcej 1% pacjentów). Zalecane jest pozostawienie przytarczyc in situ z dobrym ich unaczynieniem, a przytorebkowe preparowanie naczyń tarczowych zwiększa szanse na zachowanie przytarczyc. Na minimalizację ryzyka wystąpienia pooperacyjnej niedoczynności przytarczyc (ryc. 1) mają wpływ: wiedza chirurga z zakresu embriologii i anatomii przytarczyc, jego doświadczenie w chirurgii tarczycy oraz zastosowanie nowoczesnych technologii ułatwiających identyfikację i ocenę unaczynienia tych gruczołów. Także zastosowanie lupek chirurgicznych powiększających obraz pola operacyjnego jest uważane przez wielu chirurgów za technikę pomocną w zachowaniu przytarczyc in situ. W przypadku dewaskularyzacji przytarczycy, braku możliwości jej zachowania in situ z dobrym unaczynieniem bądź znalezienia przytarczycy na preparacie wyciętej tarczycy jeszcze przed jej przesłaniem do badania histopatologicznego zasadne jest wykonanie transplantacji komórkowej przytarczycy techniką opisaną przez Wellsa w celu minimalizacji ryzyka wystąpienia utrwalonej niedoczynności przytarczyc^3,4.