Żylaki, czyli nadmiernie poszerzone żyły, są często jedną z postaci przewlekłej niewydolności żylnej. Niemniej mogą występować także samodzielnie jako izolowana jednostka chorobowa¹. Według skali CEAP (akronim od słów: clinical – objawy kliniczne, etiological – etiologia, anatomical – lokalizacja anatomiczna, pathophysiological – patofizjologia) wyróżniamy następujące stopnie zaawansowania objawów przewlekłej niewydolności żylnej:

• 0 – zmiany niewidoczne i niewyczuwalne
• 1 – teleangiektazje i żylaki siatkowate
• 2 – żylaki
• 3 – obrzęk
• 4 – zmiany skórne
• 5 – wygojone owrzodzenie
• 6 – czynne owrzodzenie^2,3.

Najliczniejszą grupę stanowią pacjenci zakwalifikowani do kategorii 1 i 2. Choroba rozwija się wraz z wiekiem, dlatego objawy dotyczą przede wszystkim starszych pacjentów, ponadto 3 razy częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Poza wiekiem i płcią wyróżnia się następujące czynniki ryzyka: przebyte zapalenia i urazy żył, stojący i siedzący tryb pracy, rodzinne występowanie przewlekłej niewydolności żylnej, otyłość, ciąża^1-3.

Najczęściej podstawą patofizjologii żylaków jest upośledzenie powrotu krwi z kończyn dolnych w kierunku serca w przebiegu uszkodzenia zastawek żylnych. Konsekwencją jest cofanie się, czyli refluks, krwi żylnej w kierunku kończyn, co prowadzi do wzrostu ciśnienia żylnego. Zarówno ściany żył, jak i kolejne, leżące poniżej zastawki ulegają degeneracji, wskutek czego choroba postępuje^2,3.

W najnowszych badaniach wykazano, że problem przewlekłej niewydolności żylnej dotyczy znacznej części populacji po 50 roku życia: 21,2% mężczyzn i 12% kobiet. Należy pamiętać także, że niewydolność żylna wielokrotnie jest zbyt późno rozpoznawana^1,3. Wynika to m.in. z faktu, że choroba przebiega w początkowej fazie w sposób powolny i bezobjawowy. Zaawansowana niewydolność żylna w znacznym stopniu pogarsza jakość życia pacjentów oraz niesie za sobą duże straty socjoekonomiczne. Dlatego tak ważne jest jak najwcześniejsze postawienie właściwej diagnozy i włączenie skutecznego leczenia^2,3.

Opis przypadku 1

Kobieta, lat 72, chorująca na nadciśnienie tętnicze, po przebytych około 20 lat wcześniej zabiegach usunięcia obu żył odpiszczelowych z powodu żylaków została obecnie zakwalifikowana do endoprotezoplastyki stawów biodrowych. Ze względu na widoc...