Skazy krwotoczne to złożona grupa jednostek chorobowych, których charakterystyczną cechą jest skłonność do nieprawidłowego, nadmiernego krwawienia samoistnego lub pourazowego. Te zaburzenia hemostazy często wymagają zindywidualizowanego podejścia terapeutycznego oraz współpracy specjalistów z różnych dziedzin medycyny.

W niniejszym artykule, stanowiącym drugą część cyklu o zaburzeniach krzepnięcia w chirurgii, omówiono przydatne w praktyce klinicznej chirurgów zasady postępowania w opiece nad chorymi ze skazami krwotocznymi. Nie wyczerpuje on całości problemu zaburzeń krzepnięcia u pacjentów chirurgicznych, ale mamy nadzieję, że będzie przydatny w codziennej pracy.

Definicja

Skaza krwotoczna (łac. diathesis haemorrhagica), inaczej: plamica, purpura, to nadmierna skłonność do krwawień wywołana zaburzeniami w układzie hemostazy (krzepnięcia i fibrynolizy). W tabelach 1 i 2 przedstawiono podział i charakterystykę skaz krwotocznych.

Skazy krwotoczne płytkowe/skazy krwotoczne osoczowe wrodzone

Są spowodowane niedoborem lub zaburzeniem czynności pojedynczego czynnika krzepnięcia krwi/płytek krwi. Ich szczegółowe omówienie wykracza poza ramy niniejszego artykułu. Najczęstszą wrodzoną skazą krwotoczną jest choroba von Willebranda. Szczegóły postępowania u pacjentów z tym rozpoznaniem oraz wykaz ośrodków specjalistycznych zajmujących się ich leczeniem można znaleźć na stronach: https://www.gov.pl/web/zdrowie/narodowy-program-leczenia-chorych-na-hemofilie-i-pokrewne-skazy-krwotoczne-na-lata-2019-2023 oraz https://csm swd.nfz.gov.pl/cnr/zapoRej.htm. W tabeli 3 przedstawiono stany nagłe u chorego ze skazą krwotoczną.

Skazy krwotoczne osoczowe nabyte

Skazy krwotoczne osoczowe nabyte są konsekwencją niedoboru czynników krzepnięcia, np. wskutek:

• upośledzenia ich syntezy – niedobór witaminy K, najczęściej z powodu stosowania antagonistów witaminy K (VKA – vitamin K antagonists), choroby wątroby
• hamowania ich aktywności – leczenie przeciwkrzepliwe, nabyte autoprzeciwciała (najczęściej inhibitor czynnika VIII [FVIII – factor VIII]; nabyta hemofilia A [AHA – acquired haemophilia A])
• zwiększonego ich zużycia – rozsiane krzepnięcie wewnątrznaczyniowe (DIC – disseminated intravascular coagulation), zaburzenia krzepnięcia po masywnym przetoczeniu krwi.