Zaburzenia krzepnięcia w chirurgii.
Część 2. Skazy krwotoczne
lek. Beata Młot1
prof. dr hab. n. med. Piotr Rzepecki2
- Omówienie zagadnień związanych z diagnostyką i leczeniem wrodzonych oraz nabytych skaz krwotocznych
- Wskazania i przeciwwskazania do zastosowania świeżo mrożonego osocza, krioprecypitatu oraz koncentratu krwinek płytkowych
- Leczenie powikłań zakrzepowych towarzyszących chorobie nowotworowej u pacjentów z małopłytkowością
Skazy krwotoczne to złożona grupa jednostek chorobowych, których charakterystyczną cechą jest skłonność do nieprawidłowego, nadmiernego krwawienia samoistnego lub pourazowego. Te zaburzenia hemostazy często wymagają zindywidualizowanego podejścia terapeutycznego oraz współpracy specjalistów z różnych dziedzin medycyny.
W niniejszym artykule, stanowiącym drugą część cyklu o zaburzeniach krzepnięcia w chirurgii, omówiono przydatne w praktyce klinicznej chirurgów zasady postępowania w opiece nad chorymi ze skazami krwotocznymi. Nie wyczerpuje on całości problemu zaburzeń krzepnięcia u pacjentów chirurgicznych, ale mamy nadzieję, że będzie przydatny w codziennej pracy.
Definicja
Skaza krwotoczna (łac. diathesis haemorrhagica), inaczej: plamica, purpura, to nadmierna skłonność do krwawień wywołana zaburzeniami w układzie hemostazy (krzepnięcia i fibrynolizy). W tabelach 1 i 2 przedstawiono podział i charakterystykę skaz krwotocznych.
Skazy krwotoczne płytkowe/skazy krwotoczne osoczowe wrodzone
Są spowodowane niedoborem lub zaburzeniem czynności pojedynczego czynnika krzepnięcia krwi/płytek krwi. Ich szczegółowe omówienie wykracza poza ramy niniejszego artykułu. Najczęstszą wrodzoną skazą krwotoczną jest choroba von Willebranda. Szczegóły postępowania u pacjentów z tym rozpoznaniem oraz wykaz ośrodków specjalistycznych zajmujących się ich leczeniem można znaleźć na stronach: https://www.gov.pl/web/zdrowie/narodowy-program-leczenia-chorych-na-hemofilie-i-pokrewne-skazy-krwotoczne-na-lata-2019-2023 oraz https://csm swd.nfz.gov.pl/cnr/zapoRej.htm. W tabeli 3 przedstawiono stany nagłe u chorego ze skazą krwotoczną.
Skazy krwotoczne osoczowe nabyte
Skazy krwotoczne osoczowe nabyte są konsekwencją niedoboru czynników krzepnięcia, np. wskutek:
- upośledzenia ich syntezy – niedobór witaminy K, najczęściej z powodu stosowania antagonistów witaminy K (VKA – vitamin K antagonists), choroby wątroby
- hamowania ich aktywności – leczenie przeciwkrzepliwe, nabyte autoprzeciwciała (najczęściej inhibitor czynnika VIII [FVIII – factor VIII]; nabyta hemofilia A [AHA – acquired haemophilia A])
- zwiększonego ich zużycia – rozsiane krzepnięcie wewnątrznaczyniowe (DIC – disseminated intravascular coagulation), zaburzenia krzepnięcia po masywnym przetoczeniu krwi.
