Anatomia i fizjologia rozworu przełykowego przepony

Rozwór przełykowy przepony (esophageal hiatus) to jedna z trzech głównych dróg komunikacji między klatką piersiową a jamą brzuszną. Jest on położony na poziomie trzonu dziesiątego kręgu piersiowego (Th10). To szczelinowata przestrzeń utworzona przez krzyżujące się włókna mięśniowe prawej odnogi przepony, których napięcie i ruchomość oddechowa są odpowiedzialne za powstanie jednego z czterech fizjologicznych zwężeń przełyku. W rozworze przełykowi towarzyszą nerwy błędne: lewy od strony przedniej, prawy od strony tylnej oraz gałąź przeponowo-brzuszna lewego nerwu przeponowego¹. Obecność tej struktury nerwowej stanowi anatomiczne uwarunkowanie zjawiska bólu rzutowanego, który pojawia się w lewej okolicy nadobojczykowej w przypadku podrażnienia otrzewnej ściennej pokrywającej lewą kopułę przepony. To doskonale znany chirurgom objaw Kehra, występujący najczęściej w przypadku: pęknięcia śledziony, perforacji żołądka czy po zabiegach laparoskopowych z wykorzystaniem odmy otrzewnowej². Skośny, od tyłu do przodu, przebieg przełyku w obrębie rozworu jest jednym z najważniejszych elementów tzw. anatomicznej bariery antyrefluksowej, która zapobiega cofaniu się treści pokarmowej z żołądka. Poza mięśniówką prawej odnogi przepony w skład anatomicznej bariery antyrefluksowej wchodzą: śródbrzuszna część przełyku, kilkucentymetrowe zgrubienie warstwy okrężnej mięśniówki przełyku w postaci dolnego jego zwieracza (LES – lower esophageal sphincter), więzadło przeponowo-przełykowe oraz żołądkowo-przełykowa zastawka śluzówkowa. Istotnym elementem wyżej opisanej bariery jest też wzajemne położenie śródbrzusznej części przełyku w stosunku do żołądka. Osie długie brzusznego odcinka przełyku i dna żołądka tworzą w warunkach prawidłowych kąt ostry (tzw. kąt Hisa). W warunkach fizjologicznych światło rozworu przełykowego jest zmienne, zależne od ruchów oddechowych przepony, co można zaobserwować podczas badania endoskopowego³.

Patofizjologia przepuklin rozworu przełykowego

Przepukliną rozworu przełykowego (hiatal hernia) nazywamy przemieszczenie się narządów jamy brzusznej do tylnego śródpiersia. Najczęściej przedostającą się do klatki piersiowej strukturą jest wpust żołądka, aczkolwiek opisano również przypadki olb...