Kamica przewodowa – metody diagnostyki i postępowania

prof. dr hab. n. med. Mirosław Szura, FACS

Klinika Chirurgii, Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

Kliniczny Oddział Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej, Szpital Zakonu Bonifratrów św. Jana Grandego w Krakowie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Mirosław Szura, FACS

Klinika Chirurgii, Instytut Fizjoterapii,

Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

Szpital Zakonu Bonifratrów św. Jana Grandego w Krakowie

ul. Trynitarska 11, 31-061 Kraków

e-mail: miroslaw.szura@uj.edu.pl

  • Ocena ryzyka występowania kamicy przewodowej i kryteria jej rozpoznania
  • Algorytmy postępowania z pacjentami z objawową kamicą przewodową
  • Usuwanie trudnych kamieni z dróg żółciowych i postępowanie w przypadku bezobjawowej kamicy przewodowej

Kamica dróg żółciowych najczęściej powstaje wskutek przejścia kamieni z pęcherzyka żółciowego do dróg żółciowych. Drobne kamienie, które nie przedostaną się do dwunastnicy, mogą blokować przepływ żółci i powodować szereg powikłań, takich jak: żółtaczka, zapalenie dróg żółciowych i ostre zapalenie trzustki.

Podstawowy algorytm diagnostyczny rozpoczyna się od przezbrzusznej ultrasonografii przez cholangiopankreatografię rezonansu magnetycznego (MRCP), endoskopową ultrasonografię (EUS) i endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną (ECPW), która równocześnie jest jedną z podstawowych metod leczenia. Istota postępowania z pacjentami z kamicą żółciową polega na ocenie prawdopodobieństwa występowania kamicy przewodowej, a w przypadku jej potwierdzenia na ustaleniu strategii jej leczenia oraz leczenia kamicy pęcherzyka żółciowego.

Wybór metody terapeutycznej powinien uwzględniać aktualny stan wiedzy, umiejętności i doświadczenie lekarza oraz dostęp do potrzebnego sprzętu. Takie postępowanie daje szansę na uniknięcie powikłań, obniżenie kosztów leczenia i zapewnienie pacjentom odpowiedniej jakości życia.

Kamica dróg żółciowych

Kamica żółciowa występuje u 15-20% ludzi. Szczęśliwie u ponad 80% przebiega całkowicie bezobjawowo i bywa rozpoznawana przypadkowo podczas innych badań obrazowych. Prawdopodobieństwo wystąpienia objawów kamicy żółciowej dotyczy 2-3% pacjentów z kamicą rocznie, w tym u 1-2% chorych mogą wystąpić poważne powikłania wymagające pilnej interwencji medycznej. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych kamica żółciowa jest przyczyną około 1,8 mln wizyt ambulatoryjnych rocznie, co skutkuje przeprowadzeniem blisko 700 000 cholecystektomii w ciągu roku. Opierając się na danych Narodowego Funduszu Zdrowia uzyskanych z katalogu procedur z systemu Jednorodnych Grup Pacjentów w Polsce w 2019 roku wykonano około 76 000 cholecystektomii, z czego 88% zabiegów przeprowadzono metodą laparoskopową.

Zastój żółci, infekcja bakteryjna, zaburzenia równowagi chemicznej składu żółci, zwiększone wydalanie bilirubiny z wątroby, wahania równowagi kwasowo-zasadowej oraz tworzenie się błota żółciowego to tylko niektóre z czynników, które prowadzą do powstawania kamieni żółciowych.

Kamienie żółciowe różnią się składem, twardością oraz wyglądem. Około 75% wszystkich kamieni zbudowanych jest głównie z cholesterolu, pozostałe składają się przede wszystkim z pigmentu i lipidów żółciowych.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy

Podstawowym objawem kamicy żółciowej jest ból, który ma charakter kolkowy i jest zlokalizowany w prawym górnym kwadrancie brzucha. Pacjenci zwykle odczuwają ból o umiarkowanym [...]

Diagnostyka kamicy przewodowej

Zażółcenie powłok i oczu jest typowym objawem żółtaczki. Ból podczas palpacji oraz wzmożone napięcie powłok prawego nadbrzusza towarzyszą objawom kolki żółciowej. Czasem [...]

Leczenie kamicy przewodowej

Moment, w którym dochodzi do rozpoznania kamicy przewodowej, decyduje o możliwościach terapeutycznych. Może to nastąpić przed planowaną cholecystektomią, w czasie zabiegu i po nim (ryc. [...]

Trudna kamica przewodowa

Nieusunięte z dróg żółciowych kamienie zwiększają swoją średnicę, co utrudnia tym samym dalsze leczenie. Jako trudne kamienie określa się: te o średnicy >15 [...]

Bezobjawowa kamica przewodowa

Dostępne publikacje oraz wytyczne postępowania dotyczą chorych, u których z powodu objawów lub dużego prawdopodobieństwa występowania kamicy przewodowej wykonano badania potwierdzające to rozpoznanie. [...]

Podsumowanie

Postępowanie w przypadku kamicy przewodowej zmienia się wraz z rozwojem technik obrazowania i postępem w leczeniu. Opierając się na wynikach badań naukowych, stworzono propozycje algorytmów [...]

Do góry