„Nerka ruchoma” lub „nerka wędrująca” to popularne, tradycyjne, ale nie w pełni ścisłe, określenia nerki opadniętej. Oba sugerują bowiem, że nerka przemieszcza się w stosunku do swojego fizjologicznego położenia w dowolnym kierunku. W rzeczywistości wskutek osłabienia naturalnego umocowania nerki dochodzi do jej grawitacyjnego przemieszczania, a zatem dokładniej istotę i mechanizm tego stanu określa pojęcie „nerka opadnięta”¹. W literaturze naukowej przyjęto, aby do określenia tego zjawiska używać nazwy „nefroptoza” (spolszczona wersja słowa „nephroptosis” z języka greckiego).

Jeżeli nefroptozie towarzyszą objawy kliniczne i/lub dolegliwości, jest ona klasyfikowana jako choroba i definiowana jako przypadek, gdy nerka przemieszcza się (opada) względem swojego fizjologicznego położenia o 1,5 kręgu u mężczyzn i 2 kręgi u kobiet, co stanowi odległość 4-5 cm^2,3. Powyższe zmiany położenia nerki mają zwykle charakter nabyty i występują wskutek osłabienia fizjologicznego umocowania nerki.

Odmiennym rodzajem zmiany położenia nerki są zmiany wrodzone określane jako przemieszczenie położenia nerki (ectopia renis). Dochodzi do takiej sytuacji, gdy w życiu płodowym nerka zatrzymuje się w procesie wstępowania, a tkanka nerkotwórcza przesuwa się ku górze w okolicę lędźwiową. Wówczas nerka wykształcona w procesie rozwoju płodu może zachować niskie i zmienne położenie, co jest w istocie zaburzeniem położenia. Nerka taka może leżeć poniżej fizjologicznego położenia, np. w dole biodrowym, a nawet w miednicy mniejszej¹. W niniejszym artykule skoncentrowano się na nabytej zmianie położenia nerki.

Umocowanie i ruchomość nerek

Nerki leżą zaotrzewnowo w okolicy lędźwiowej po obu stronach kręgosłupa. Ich umocowanie przestrzenne możliwe jest z udziałem otrzewnej, która częściowo pokrywa ich powierzchnię przednią, przylegające trzewia (w odniesieniu do nerki prawej – wątrob...

Nabyte zmiany położenia nerki

Szczególną rolę w umocowaniu nerki odgrywają pasma łącznotkankowe, które łączą powięź nerkową z otoczeniem, a zwłaszcza z przeponą. Nerka otoczona jest torebką tłuszczową, która na stronie tylnej zawiera 2-3-centymetrową warstwę tłuszczu. Torebka ...

• w następstwie osłabienia konstytucjonalnego aparatu łącznotkankowego (u osoby o astenicznej budowie ciała)
• po przebytych licznych ciążach na skutek rozluźnienia zaotrzewnowej tkanki łącznej.