Choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesopha­geal reflux disease) stanowi częsty problem diagnostyczno-leczniczy dla specjalistów z wielu dziedzin medycyny, a zwłaszcza z zakresu chirurgii i gastroenterologii. Takie objawy, jak: zgaga, odbijania, zawartość kwaśnej treści w jamie ustnej, przynajmniej raz w miesiącu zgłasza 20-30% populacji dorosłych osób w Stanach Zjednoczonych i krajach Europy Zachodniej¹. Do czynników ryzyka GERD należą m.in.: palenie papierosów, otyłość, mała aktywność fizyczna. Objawy choroby nasilają dieta bogata w tłuszcze, ostre przyprawy oraz alkohol².

Patomechanizm

Na podłożu anatomiczno-czynnościowym największą rolę w zapobieganiu zarzucaniu treści żołądkowej odgrywają dystalny odcinek przełyku wraz z dolnym zwieraczem przełyku (LES – lower esophageal sphincter), na które działa dodatnie ciśnienie wewnątrzbrzuszne. Okrężne włókna przepony oraz anatomia żołądka – kąt Hisa i tylno-boczne położenie dna żołądka – uzupełniają mechanizm antyrefluksowy³.

Patofizjologia choroby refluksowej jest złożona. Głównym problemem jest zaburzenie relaksacji LES. Zjawisko to występuje u pacjentów z przepukliną rozworu przełykowego przepony⁴. Najczęściej diagnozuje się przepuklinę wślizgową rozworu przełykowego – typ I według klasyfikacji opracowanej przez Barretta. Pozostałe rodzaje przepuklin rozworu przełykowego to: typ II – przepuklina okołoprzełykowa, typ III – przepuklina mieszana oraz typ IV – przepukliny zawierające inne narządy niż żołądek⁵. Przemieszczenie żołądka do klatki piersiowej w obrębie przepukliny rozworu przełykowego przepony powoduje zmniejszenie ciśnienia działającego na dystalny odcinek przełyku oraz LES i ich relaksację. W ten sposób zaburzony zostaje naturalny mechanizm antyrefluksowy. Do innych czynników nasilających refluks należy opóźnione opróżnianie żołądka⁶.

Właściwe zrozumienie zjawisk leżących u podłoża choroby refluksowej stanowi podstawę do wdrożenia właściwego leczenia. Nieleczona GERD prowadzi do rozwoju przewlekłego zapalenia przełyku. W obrębie błony śluzowej przełyku dochodzi do zastępowania (metaplazji) nabłonka płaskiego nabłonkiem występującym w jelicie, rozwija się tzw. przełyk Barretta. W obrębie ognisk metaplazji jelitowej po wielu latach może rozwinąć się rak gruczołowy⁷.

Leczenie choroby refluksowej