Rak przełyku jest siódmym najczęstszym nowotworem złośliwym na świecie¹, w populacji polskiej stanowi 2% wszystkich zachorowań². Mężczyźni chorują 3-krotnie częściej niż kobiety. Wyróżniamy 2 główne typy nowotworu:

• rak płaskonabłonkowy (według statystyk stanowi około 90% wszystkich przypadków raka przełyku) – związany z paleniem tytoniu i nadmiernym spożywaniem alkoholu, występuje częściej w krajach rozwijających się
• rak gruczołowy – związany z otyłością, chorobą refluksową przełyku oraz metaplazją jelitową, szczególnie częsty w krajach wysokorozwiniętych.

Mimo tej samej lokalizacji raki płaskonabłonkowe i gruczołowe to zupełnie odrębne jednostki chorobowe, o innej biologii, różnym przebiegu i odmiennym rokowaniu. Szacuje się, że w najbliższej przyszłości będziemy obserwować coraz więcej zachorowań na raka gruczołowego przełyku. Najczęstszym, a zarazem późnym objawem raka przełyku jest dysfagia, czyli postępująca trudność w spożywaniu początkowo stałych pokarmów, następnie też płynów. Pozostałe charakterystyczne objawy to: krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, utrata apetytu i masy ciała oraz ból w klatce piersiowej. Niestety mimo postępu, jaki się dokonał w diagnostyce i leczeniu raka przełyku, rokowania są złe, ze wskaźnikiem 5-letnich przeżyć wynoszącym około 15%³.

Anatomia chirurgiczna przełyku

Przełyk to tubularny, włóknisto-mięśniowy narząd o długości 25 cm, rozciągający się od gardła dolnego do żołądka. Leży za tchawicą i sercem w obrębie śródpiersia tylnego, przechodzi przez rozwór przełykowy przepony do jamy brzusznej. Przełyk jest podzielony na 3 anatomiczne odcinki: szyjny, piersiowy i brzuszny (ryc. 1).  

Kluczowa jest ocena lokalizacji nowotworu w trakcie badania endoskopowego. Obecnie definicja ta jest tożsama z położeniem centralnej części guza, a dokładnie jej odległości od siekaczy. W praktyce mierzy się proksymalną i dystalną granicę guza, co jednocześnie pomaga określić długość nacieku nowotworowego. W planowaniu leczenia niezwykle ważna jest znajomość górnej granicy guza dla raka szyjnego i górnego piersiowego odcinka przełyku oraz dolnej granicy guza dla raka dolnego odcinka piersiowego przełyku i raka połączenia przełykowo-żołądkowego. Alternatywnie lokalizację nowotworu można określić za pomocą tomografii komputerowej (TK) klatki piersiowej⁴ (tab. 1).