Dane z brytyjskich rejestrów wskazują, że osoby chorujące na cukrzycę zajmują około 20% łóżek szpitalnych. Częściej wymagają zabiegów chirurgicznych – blisko 15% operacji jest wykonywanych w tej grupie pacjentów^1,2.

Hiperglikemia w okresie okołooperacyjnym jest niezależnym czynnikiem ryzyka powikłań, takich jak opóźnione gojenie ran i zakażenia. Powoduje również: diurezę osmotyczną, odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, ketogenezę, wydzielanie prozapalnych cytokin, dysfunkcję śródbłonka czy zaburzenia funkcjonowania układu immunologicznego. Powikłania przedłużają czas hospitalizacji oraz zwiększają śmiertelność okołozabiegową^3,4. Z jednej strony zdarzają się powikłania wynikające z niewłaściwego stosowania leków, najczęściej ze zbyt wczesnego ich odstawienia. Z drugiej zaś strony podawanie leków w okresie, kiedy u pacjenta zostało wstrzymane żywienie, może być przyczyną hipoglikemii, która również niekorzystnie wpływa na rokowanie⁵.

W ostatnim czasie istotnie wzrosła liczba leków stosowanych w leczeniu cukrzycy typu 2, coraz więcej pacjentów z cukrzycą typu 1 korzysta z osobistych pomp insulinowych (OPI) czy systemów do monitorowania glikemii. Wymaga to znacznie większej uwagi ze strony personelu szpitalnego⁶.

Co roku Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) publikuje zalecenia, w których jednym z tematów jest opieka okołooperacyjna⁷. W marcu 2021 roku Centre for Perioperative Care (CPOC) wydało liczący ponad 40 stron dokument dotyczący opieki diabetologicznej⁸. Mimo wielokrotnie publikowanych rekomendacji na oddziałach zabiegowych kontrola glikemii często schodzi na dalszy plan. Leczenie stosowane jest jedynie doraźnie, insulina podawana wtedy, gdy glikemia narasta. Często konsultacja internistyczna polega na włączeniu leczenia, które pacjent stosuje od wielu lat, lub na zaleceniu regularnego podawania insuliny.

Oddziały zabiegowe nie służą do leczenia cukrzycy, ale niejednokrotnie wykazano, że utrzymanie kontroli glikemii poprawia wyniki operacji^3,4.

Kwalifikacja do zabiegu

Kwalifikacja pacjenta z cukrzycą do planowego zabiegu operacyjnego powinna uwzględniać: typ cukrzycy, ocenę wyrównania metabolicznego, stosowane leki, obecność przewlekłych powikłań. Podstawą – co wydaje się oczywiste – jest dobrze zebrany wywiad. Powinien on obejmować swoim zakresem choroby towarzyszące, w tym cukrzycę, a nie tylko ograniczać się do przyczyny zgłoszenia się do szpitala.