Wpływ niezamierzonego wychłodzenia śródoperacyjnego na wyniki leczenia chirurgicznego

dr n. med. Bartosz Horosz

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. W. Orłowskiego w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Bartosz Horosz

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii,

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. W. Orłowskiego

ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa

e-mail: barhorosz@wp.pl

  • Patofizjologia okołooperacyjnej termoregulacji
  • Czynniki ryzyka i następstwa niezamierzonej śródoperacyjnej hipotermii
  • Zwiększone ryzyko zakażeń okołooperacyjnych i nieprawidłowości krzepnięcia – omówienie skutków zmian termoregulacyjnych wywołanych znieczuleniem
  • Wpływ okołooperacyjnej opieki termicznej na wyniki zabiegów chirurgicznych w świetle dostępnych danych naukowych

Zjawisko niezamierzonego obniżenia temperatury ciała w czasie zabiegu operacyjnego wynika z zaburzeń termoregulacji spowodowanych znieczuleniem. Już wychłodzenie niewielkiego stopnia może powodować istotne zmiany w układzie krzepnięcia i znacznie ograniczyć ukrwienie tkanek obwodowych. Ponieważ takie powikłania jak nadmierne krwawienie i zakażenie miejsca operowanego mogą znacząco utrudnić przebieg śród- i pooperacyjny nawet w przypadku doskonale przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego, ograniczenie ryzyka tych zjawisk jest istotne z każdego możliwego punktu widzenia.


Procedury przebiegające z uszkodzeniem ciągłości tkanek już poprzez samo przerwanie ich struktury stanowią znaczną interwencję w naturalną homeostazę organizmu. Konsekwencje neuroendokrynologiczne zabiegu operacyjnego w sposób oczywisty wynikają z wielu możliwych czynników, a wśród nich mechaniczne uszkodzenie jest czynnikiem inicjującym kaskadę zdarzeń, które nawet jeśli nie mają statusu sprawczego, mogą znacznie wpłynąć na cały proces leczenia operacyjnego i późniejszego powrotu do zdrowia. Unie­ruchomienie, nienaturalna pozycja ciała, wymagane nieraz ekstremalne jego pochylenie, dostęp dożylny i dotętniczy, cewniki moczowe i zgłębniki żołądkowe, wentylacja mechaniczna oraz anestetyki działające depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy i układ krążenia, wychłodzenie – działanie każdego z tych czynników oddzielnie i wszystkich razem w trakcie pobytu pacjenta na bloku operacyjnym kształtuje ścieżkę powrotu do zdrowia w okresie pooperacyjnym. Wychłodzenie śródoperacyjne zadziwiająco długo pozostawało obecnym, ale rzadko rozpoznawanym problemem medycyny zabiegowej. Jeszcze 30 lat temu zapobieganie śródoperacyjnej utracie ciepła nie tylko nie było standardem nawet w krajach rozwiniętych, lecz także było praktykowane prawie wyłącznie w ośrodkach pediatrycznych.

Wraz z tendencją do usprawniania i polepszania opieki okołooperacyjnej sytuacja uległa zmianie – coraz bardziej zaczęto zwracać uwagę na czynniki potencjalnie mało istotne, z których każdy oddzielnie nie miałby zapewne wystarczającej sprawczości, aby w sposób inny niż statystyczny zmienić przebieg hospitalizacji. Zmiana kilku z nich jednocześnie spowodowała natomiast efekt zauważalny klinicznie.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Śródoperacyjne zaburzenia termoregulacji

Wywołane znieczuleniem zaburzenia mechanizmów termoregulacji są jedną z ważniejszych przyczyn śródoperacyjnej hipotermii. Fizjologiczny układ odpowiedzialny za regulację temperatury składa się z obwodowych receptorów, [...]

Redystrybucja ciepła

Zarówno środki znieczulenia ogólnego, jak i blokada centralna powodują mediowane centralnie oraz obwodowo rozszerzenie naczyń obwodowych, w tym przedwłośniczkowych, co przy opisanym wcześniej [...]

Kliniczne następstwa niezamierzonej hipotermii

Wśród możliwych niekorzystnych następstw obniżenia temperatury ciała pacjenta poddanego zabiegowi operacyjnemu wymienia się 3 główne grupy powikłań:

Podsumowanie

Obraz, który uzyskano w trakcie trwania wyżej opisanego eksperymentu, dobrze odzwierciedla zmiany, do jakich doszło w medycynie zabiegowej w ciągu ostatnich 20-30 lat, czyli [...]

Do góry