„Proktologia estetyczna” jest pojęciem funkcjonującym od niedawna i oznacza dziedzinę medycyny zajmującą się poprawą wyglądu okolicy anorektalnej. Zmiany skórne w okolicy odbytu oraz deformacje mogą być przyczyną kompleksów pacjenta związanych najczęściej z obniżoną samooceną w sferze seksualnej. Mogą też wpływać na funkcje kontynencji, np. powodować brudzenie bielizny, a także gorsze trzymanie gazów i stolca. Zabiegi estetyczne wykonywane w okolicy anorektalnej mogą więc mieć jednocześnie charakter naprawczy.

Zakres wykonywanych operacji estetycznych obejmuje zarówno niewielkie zabiegi mogące dotyczyć usunięcia drobnych zmian w okolicy odbytu (fałdów anodermalnych, niewielkich narośli, polipów), jak i rozległe operacje korygujące deformacje, niejednokrotnie połączone wówczas są z rekonstrukcją zwieraczy. Przykładowo często w przypadku zabiegów naprawczych deformacji kanału odbytu typu dziurka od klucza cel operacji jest podwójny – obejmuje poprawę nie tylko wyglądu estetycznego, lecz także stanu czynnościowego.

Wskazania do proktologicznych zabiegów estetycznych można najogólniej sklasyfikować jako:

• operacje mające na celu poprawę wyglądu okolicy odbytu, tzw. dla urody – zabiegi te dotyczą deformacji odbytu o znaczeniu kosmetycznym, mają wpływ na psychikę pacjenta i wiążą się z obniżoną samooceną oraz kompleksami w sferze seksualnej. Są to:
  • zmiany skórne przy odbycie: przerośnięte fałdy brzeżne, nawisy skórne, deformacje
  • przebarwienia skóry wokół odbytu
• operacje wykonywane w celu poprawy funkcji anorektalnych, przede wszystkim kontynencji. Zabiegi te obejmują:
  • deformacje odbytu o znaczeniu czynnościowym: po operacjach proktologicznych, po skomplikowanych porodach związane z nieszczelnością odbytu oraz brudzeniem bielizny i/lub nietrzymaniem gazów i stolca
  • uzupełnienie znacznego ubytku tkanek obwodu kanału odbytu przy wycinaniu zmian nowotworowych lub przed­rakowych.

Zabiegi mające na celu poprawę wyglądu odbytu

Wycięcie fałdów brzeżnych

Przerośnięte fałdy brzeżne mogą być związane z wiekiem pacjenta, jak również być skutkiem przebytych stanów zapalnych lub zwłókniałych zakrzepów brzeżnych (ryc. 1). Najczęstsze wskazania do usunięcia fałdów są natury estetycznej. Typowo z tą dolegliwością zgłasza się młoda kobieta, której fałdy przeszkadzają w życiu seksualnym. Często fałdy powstają po ciąży i porodzie oraz są następstwem przebytych zakrzepów w żyłach okołoodbytowych.