Hemobilia – diagnostyka i leczenie
prof. dr hab. n. med. Mateusz Jagielski
- Procedury interwencyjne w obrębie wątroby i dróg żółciowych – obecnie główna przyczyna hemobilii
- Uzyskanie hemostazy, a następnie zapewnienie drożności dróg żółciowych celem leczenia hemobilii
- Schemat diagnostyczno-terapeutyczny u chorych z hemobilią oparty na przeglądzie aktualnego piśmiennictwa
Hemobilia oznacza wynaczynienie krwi z łożyska naczyniowego do światła dróg żółciowych; makroskopowo stwierdza się obecność krwi w żółci1,2. Hemobilia może być spowodowana zarówno krwawieniem do dróg żółciowych, jak i krwawieniem z dróg żółciowych. Do najczęstszych przyczyn hemobilii zaliczamy: czynniki jatrogenne, urazy jamy brzusznej oraz choroby nowotworowe1-3. Hemobilia jest rzadką przyczyną krwawienia do światła przewodu pokarmowego, jednak w ostatnich latach obserwujemy stały wzrost częstości jej występowania, co jest związane z rozwojem małoinwazyjnych technik leczenia w obrębie wątroby i dróg żółciowych1-4. Często te same procedury małoinwazyjne, takie jak techniki endoskopowe czy z zakresu radiologii interwencyjnej bądź chirurgii naczyniowej, znajdują również zastosowanie w diagnostyce i leczeniu hemobilii1-4. Mimo stałego rozwoju metod diagnostycznych rozpoznanie hemobilii jest trudne i często wiąże się z opóźnionym leczeniem.
Rys historyczny
Pierwszy odnotowany przypadek hemobilii pochodzi z XVII wieku, kiedy Francis Glisson opisał szlachcica, który podczas pojedynku został uderzony w prawy górny kwadrant jamy brzusznej, co spowodowało masywne krwawienie do przewodu pokarmowego i ostatecznie zgon2. Podczas sekcji zwłok stwierdzono, że źródłem krwawienia było rozerwanie miąższu wątroby, które doprowadziło do krwawienia do przewodów żółciowych2. Dwa wieki później Heinrich Quincke opisał objawy kliniczne charakterystyczne dla hemobilii, czyli ból w prawym górnym kwadrancie jamy brzusznej, żółtaczkę oraz krwawienia do przewodu pokarmowego, które obecnie nazywamy od jego nazwiska triadą Quinckego2,5. Samo pojęcie „hemobilia” zostało wprowadzone do terminologii w 1948 roku6,7, wcześniej stosowano inne określenia na obecność krwi w żółci.
Epidemiologia
Ciekawą obserwacją jest przegląd dostępnych danych epidemiologicznych dotyczących hemobilii6,8,9. W pierwszych opisach większych grup chorych dominującą przyczyną krwawienia do dróg żółciowych (około 40% przypadków) był uraz6. W kolejnych opublikowanych raportach wraz z upływem czasu na pierwszą pozycję wysunęły się przyczyny jatrogenne, natomiast uraz dotyczył znaczącej mniejszości przypadków (około 6%)8,9, co potwierdza wzrost częstości występowania hemobilii wraz z rozwojem małoinwazyjnych technik leczenia w obrębie wątroby i dróg żółciowych.