Przypadek kliniczny
Przypadkowe odkrycie pękniętego pseudotętniaka tętnicy wątrobowej
prof. dr hab. n. med. Andrzej Modrzejewski1
dr n. med. Krzysztof Kowalik1
Konrad Reweda-Kwiatkowski2
lek. Anna Gruszczyńska3
lek. Arkadiusz Waloryszak3
dr n. med. Katarzyna Kołaczyk4
prof. dr hab. n. med. Aleksander Falkowski5
- Nawrotowe krwawienie do przewodu pokarmowego u pacjenta z niedrożnością mechaniczną, u którego przypadkowo wykryto pękniętego pseudotętniaka tętnicy wątrobowej – opis przypadku
- Tętniaki tętnicy wątrobowej – rodzaje, przyczyny i objawy
- Diagnostyka oraz leczenie tętniaków tętnicy wątrobowej
Tętniaki tętnicy wątrobowej (HAA – hepatic artery aneurysm) są rzadkim schorzeniem naczyniowym. Wyróżnia się tętniaki prawdziwe i rzekome. Tętniaki prawdziwe charakteryzują się ścianą zbudowaną z trzech warstw naczynia krwionośnego: błony wewnętrznej (intima), błony środkowej (media) i błony zewnętrznej (adventitia). W przypadku tętniaków rzekomych dochodzi do uszkodzenia intima i media, przez co krew jest ograniczona jedynie przez warstwę zewnętrzną1. Z tego względu ryzyko pęknięcia tętniaków rzekomych i wynaczynienia krwi jest większe niż w przypadku tętniaków prawdziwych2.
Rozwój nowoczesnych technik diagnostycznych, takich jak tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MR), w połączeniu z ich szeroką dostępnością umożliwił częstsze rozpoznawanie tętniaków w jamie brzusznej3. Tętniaki trzewne najczęściej umiejscowione są w tętnicy śledzionowej, a drugą pod względem częstości występowania lokalizacją jest tętnica wątrobowa4.
Tętniaki tętnicy wątrobowej stanowią około 20% wszystkich tętniaków trzewnych, a 67% z nich występuje w tętnicy wątrobowej wspólnej5. Większość HAA (80%) lokalizuje się zewnątrzwątrobowo3. Zazwyczaj są one pojedyncze, choć mnogie przypadki odnotowano u 8% pacjentów6.
Tętniaki tętnicy wątrobowej są najczęściej diagnozowane u mężczyzn powyżej 60 roku życia, z przewagą częstości występowania u mężczyzn w stosunku do kobiet wynoszącą 1,5 : 1. Ryzyko pęknięcia HAA jest oceniane na 14-80%, a śmiertelność wskutek pęknięcia tętniaka prawdziwego wynosi 30-40%6. Leczenie HAA ma na celu zahamowanie powiększania się tętniaka oraz zmniejszenie ryzyka jego nagłego pęknięcia.
Opis przypadku
Pacjent, lat 71, został przyjęty na oddział kliniczny chirurgii ogólnej w celu leczenia operacyjnego wysokiej niedrożności przewodu pokarmowego i towarzyszącej żółtaczki mechanicznej. Po raz pierwszy żółtaczka mechaniczna pojawiła się u chorego 4 lata temu. Zdiagnozowano wówczas u mężczyzny guza głowy trzustki oraz wykonano protezowanie dróg żółciowych. Protezy wymieniano co kilka miesięcy. W ostatnim czasie u chorego dołączyły się zaburzenia pasażu przez przewód pokarmowy. Pacjent często wymiotował. Pojawiła się kacheksja. Kolejne próby wymiany protezy dróg żółciowych się nie powiodły. Przyczyną był guz trzustki uniemożliwiający wprowadzenie duodenoskopu i wymianę protezy dróg żółciowych. Podjęto decyzję o leczeniu operacyjnym.
