Laparoskopowe operacje kolorektalne – jak uniknąć najczęstszych powikłań?

lek. Beata Skowronek

dr n. med. Władysław Skałba

lek. Maciej Machnik

dr hab. n. med. Marcin Zeman

III Oddział Chirurgii Onkologicznej, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Gliwicach

Adres do korespondencji:

dr n. med. Władysław Skałba

III Oddział Chirurgii Onkologicznej,

Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie

– Państwowy Instytut Badawczy,

Oddział w Gliwicach

ul. Wybrzeże Armii Krajowej 15, 44-100 Gliwice

e-mail: wladyslaw.skalba@gliwice.nio.gov.pl

  • Zalety oraz przeciwwskazania do wykonania laparoskopowych operacji jelita grubego i odbytnicy
  • Porównanie zabiegów kolorektalnych z dostępu laparoskopowego z operacjami otwartymi
  • Prewencja powikłań w kolorektalnej chirurgii laparoskopowej

Ze względu na korzyści, jakie daje małoinwazyjna chirurgia kolorektalna, laparoskopia w wielu przypadkach jest preferowaną techniką operacyjną. Kluczowe znaczenie mają właściwa kwalifikacja i przygotowanie pacjenta do zabiegu. Operator powinien znać sposób działania dostępnego sprzętu, metody uzyskiwania dostępu do jamy otrzewnej czy zasady uzyskiwania hemostazy i wykonywania zespolenia. Na każdym etapie operacji bardzo ważne są dobra ekspozycja pola operacyjnego i preparowanie w odpowiednich warstwach. Świadomość możliwości wystąpienia powikłań pozwala na ich uniknięcie, a w razie ich wystąpienia na skuteczne postępowanie zmniejszające ich negatywne skutki.

Wprowadzenie technik laparoskopowych do chirurgii kolorektalnej stanowiło przełom w leczeniu schorzeń jelita grubego i odbytnicy. Liczne badania potwierdziły zalety minimalnie inwazyjnych metod chirurgicznych, takie jak: redukcja bólu pooperacyjnego, krótszy czas hospitalizacji, szybsza rekonwalescencja, przy porównywalnych wczesnych i odległych wynikach onkologicznych względem klasycznej laparotomii. Mimo to procedury laparoskopowe wiążą się z ryzykiem powikłań, które mogą wpływać na wyniki leczenia i śmiertelność okołooperacyjną. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie najczęstszych powikłań po laparoskopowych zabiegach kolorektalnych oraz omówienie metod im zapobiegania.

Kwalifikacja do zabiegu

Pierwszym etapem zapobiegania powikłaniom jest właściwa kwalifikacja pacjenta do leczenia chirurgicznego. Obecnie bezwzględne przeciwwskazania do wykonania zabiegu metodą laparoskopową zostały ograniczone do zaledwie kilku sytuacji klinicznych, takich jak:

  • wstrząs krwotoczny lub septyczny z towarzyszącą niestabilnością hemodynamiczną
  • głębokie zaburzenia krzepnięcia
  • ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa.

Przeciwwskazania względne stanowią takie stany, jak:

  • niska frakcja wyrzutowa serca
  • zaburzenia wymiany gazowej w płucach
  • choroby wątroby, w tym marskość i nadciśnienie wrotne1.

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami National Comprehensive Cancer Network (NCCN) podejście małoinwazyjne w leczeniu raka jelita grubego jest akceptowalne, pod warunkiem że zabieg wykonuje operator z odpowiednim doświadczeniem w minimalnie inwazyjnej ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Kwalifikacja do zabiegu

Pierwszym etapem zapobiegania powikłaniom jest właściwa kwalifikacja pacjenta do leczenia chirurgicznego. Obecnie bezwzględne przeciwwskazania do wykonania zabiegu metodą laparoskopową zostały ograniczone [...]

Powikłania wynikające z ułożenia pacjenta

Prawidłowe ułożenie pacjenta na stole operacyjnym stanowi kluczowy element bezpieczeństwa zabiegów laparoskopowych. W chirurgii kolorektalnej najczęściej stosuje się pozycję litotomijną połączoną z pozycją [...]

Powikłania związane z dostępem do jamy otrzewnej

Uzyskanie dostępu do jamy brzusznej jest jednym z pierwszych etapów laparoskopii. Część poważnych powikłań występuje podczas wytwarzania odmy i wprowadzania pierwszego trokara. W prospektywnym [...]

Krwawienie śródoperacyjne

Krwawienia śródoperacyjne należą do jednych z częstszych powikłań w chirurgii kolorektalnej, stanowiąc istotne wyzwanie dla operatora. Ich wystąpienie może prowadzić do konwersji, wydłużenia [...]

Urazy innych narządów

Chirurgia laparoskopowa różni się od chirurgii otwartej tym, że podczas operacji istnieje ryzyko uszkodzenia narządów znajdujących się poza polem widzenia. Do [...]

Przepukliny

Po zabiegach laparoskopowych przepukliny występują rzadziej niż po laparotomiach, wciąż jednak stanowią problem kliniczny. W laparoskopii mamy do czynienia z przepuklinami w miejscu wprowadzenia [...]

Nieszczelność zespolenia

Nieszczelność zespolenia krętniczo-okrężniczego jest jednym z cięższych powikłań po hemikolektomii prawostronnej, które wymaga kolejnej interwencji chirurgicznej i pogarsza rokowanie. Częstość występowania nieszczelności zespoleń [...]

Podsumowanie

Podobnie jak w dostępie otwartym prewencja powikłań w kolorektalnej chirurgii laparoskopowej dotyczy każdego etapu terapeutycznego: począwszy od właściwej kwalifikacji pacjenta do leczenia, poprzez [...]

Do góry