Polipektomia kolonoskopowa wydaje się najskuteczniej zapobiegać rakowi jelita grubego. Trudności w odróżnianiu zmian nowotworowych od nienowotworowych nakazują obecnie usuwanie wszystkich polipów w celu przeprowadzenia weryfikacji patomorfologicznej. Doskonalenie technik obrazowania endoskopowego zwiększa wykrywalność polipów i może ułatwić ich różnicowanie.

Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych w krajach rozwiniętych. Wyniki badań potwierdzają rosnącą skłonność do zachorowań na raka jelita grubego w krajach przechodzących transformację ekonomiczną, do których zaliczana jest Polska, a ustabilizowanie liczby zachorowań lub jej zmniejszenie w krajach o wysokim statusie ekonomicznym, takich jak Stany Zjednoczone. Uważa się, że redukcja liczby nowych zachorowań na raka jelita grubego jest związana głównie z wprowadzeniem badań przesiewowych mających na celu wykrycie i usunięcie polipów nowotworowych. Mimo postępu technologii medycznych i wprowadzania nowych metod obrazowania odróżnienie polipa łagodnego od złośliwego wciąż opiera się na ocenie histopatologicznej. Interpretacja wyników badań histopatologicznych usuniętych polipów sprowadza się przede wszystkim do określenia ich potencjału transformacji nowotworowej.

Rodzaje polipów

Polip z definicji to zmiana uwypuklająca się powyżej poziomu błony śluzowej. Podstawowy podział polipów wyróżnia polipy nowotworowe i rzekome. Pierwsze z nich powstają na skutek nadmiernej proliferacji komórek, drugie zaś na skutek zmian zapalnych w jelitach.

Polipy to najczęściej gruczolaki, polipy hiperplastyczne, ząbkowane, a także tłuszczaki i inne zmiany nieposiadające potencjału do przemiany złośliwej.

Gruczolaki

Gruczolaki są polipami niezłośliwymi, ale cechującymi się zdolnością do przemiany złośliwej; na ich podłożu powstaje większość raków jelita grubego.

Dzielimy je na:

• gruczolaki cewkowe (adenoma tubulare) – 75% gruczolaków
• gruczolaki kosmkowe (adenoma villosum) – 10% gruczolaków
• gruczolaki cewkowo-kosmkowe (adenoma tubulo-villosum) – 15% gruczolaków.

Polipy ząbkowane

Innymi zmianami, na które trzeba zwrócić uwagę, są wspomniane wcześniej polipy ząbkowane, czyli zmiany, które w badaniu histopatologicznym charakteryzują się ząbkowanym wyglądem nabłonka krypt. Według klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wyróżnia się: