Glikokortykosteroidy miejscowe (mGKS) to najskuteczniejsze i powszechnie stosowane preparaty w leczeniu dermatoz zapalnych. Szeroki zakres działania tej grupy leków: przeciwzapalne, przeciwświądowe, przeciwobrzękowe, antyproliferacyjne i immunosupresyjne, pozwala na ich stosowanie w terapii wielu chorób skóry u dorosłych i dzieci.

Rok 1952 to jedna z najważniejszych dat w dziedzinie dermatologii. W tym roku Sulzberger i Witten po raz pierwszy zastosowali miejscowo hydrokortyzon w leczeniu chorób skóry. Według prof. Maibacha historię dermatofarmakologii należałoby podzielić na dwa okresy: BC (ang. before corticoids) – przed glikokortykosteroidami – i AC (ang. after corticoids) – po glikokortykosteroidach.

W kolejnych latach, stopniowo modyfikując cząsteczkę hydrokortyzonu (fluorowanie, metylacja, estryfikacja), wprowadzano do leczenia nowe, ulepszone preparaty o większej sile działania przeciwzapalnego oraz immunosupresyjnego i jednocześnie wywołujące mniej działań niepożądanych.

Obecnie wciąż prowadzone są badania mające na celu optymalizację działania mGKS i stworzenie idealnego glikokortykosteroidu miejscowego osiągającego odpowiednie, wymagane do uzyskania efektu terapeutycznego, stężenie w skórze przy minimalnych miejscowych i ogólnoustrojowych działaniach niepożądanych.[1-3]

Klasyfikacja

Na efekt terapeutyczny mGKS wpływ mają:

• budowa chemiczna i właściwości fizykochemiczne preparatu,
• stężenie substancji aktywnej,
• forma farmaceutyczna (rodzaj podłoża – tab. 1),
• powinowactwo do receptorów,
• siła działania (oceniana na podstawie testu wazokonstrykcji i rozpuszczalności leku w warstwie rogowej skóry),
• charakter i lokalizacja zmian skórnych, tj. grubość i stan nawodnienia warstwy rogowej, obecność mieszków włosowych lub uszkodzenia naskórka w miejscu aplikacji preparatu.[1-3]