Choroby tarczycy, w tym przede wszystkim jej niedoczynność, to najczęstsze schorzenia endokrynologiczne dzisiejszych czasów. Towarzyszy im wiele zmian skórnych, które mogą skierować proces diagnostyczny w stronę właściwego rozpoznania. W codziennej praktyce dermatologicznej warto zatem zwrócić uwagę na objawy mogące świadczyć o nieprawidłowej funkcji gruczołu tarczowego. Część zmian skórnych wynikających ze schorzenia endokrynologicznego w wyniku leczenia ustępuje, np. łysienie, onychodystrofia, nadmierna potliwość, karotenemia, świąd, suchość skóry, rogowacenie dłoniowo-podeszwowe. Inne zmiany mimo wprowadzenia terapii i wyrównania czynności hormonalnej tarczycy utrzymują się, np. obrzęk śluzowaty podudzi.

Epidemiologia

Choroby tarczycy są częste. Według danych National Institutes of Health w Stanach Zjednoczonych częstość nadczynności tarczycy w populacji ogólnej wynosi ok. 1,2%, w tym w 0,7% przypadków występuje nadczynność subkliniczna. Klinicznie jawna niedoczynność tarczycy dotyczy, wg różnych badań, 0,1-2% populacji, natomiast subkliniczną niedoczynność tarczycy można stwierdzić nawet u 15% kobiet w starszym wieku. W Polsce odsetki te są podobne. Z prostego przeliczenia wynika zatem, że w naszym kraju liczba osób z chorobami tarczycy może wynosić ok. 1 mln. Dzieci chorują ponad 10 razy rzadziej niż dorośli, a największa chorobowość występuje w populacji osób starszych¹.

Podział chorób tarczycy

Do najczęstszych chorób tarczycy należą schorzenia związane z nieprawidłową produkcją hormonów przez ten gruczoł – niedoczynność i nadczynność tarczycy. Główną przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto, czyli jej przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie, w przebiegu którego układ odpornościowy produkuje przeciwciała niszczące komórki tarczycy, co powoduje zbyt małą produkcję hormonów przez ten gruczoł i jego niedoczynność. Najczęstszą przyczynę nadczynności tarczycy stanowi z kolei choroba Gravesa-Basedowa, w której nieprawidłowe działanie układu odpornościowego pobudza ten gruczoł do nadmiernej produkcji hormonów.

Inne schorzenia dotyczące tarczycy to: jej powiększenie – wole, w którym mogą występować guzki tarczycy; guzki tarczycy bez wola, czyli nieprawidłowości struktury tego gruczołu; nowotwory tarczycy, także złośliwe, czyli rak tarczycy; zapalenia gruczołu tarczowego.