TYLKO DO 5 GRUDNIA! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Badania diagnostyczne w dermatologii
Diagnostyka dermoskopowa zmian podpaznokciowych
lek. Anna Czaplicka
lek. Aleksandra Bąk
dr n. med. Elżbieta Szymańska
prof. dr hab. n. med. Irena Walecka
- Nieprawidłowości w obrębie płytek paznokciowych – objaw chorób ograniczonych tylko do paznokci lub schorzeń ogólnoustrojowych
- Onychoskopia jako uzupełnienie podstawowej diagnostyki
- Ocena zmian barwnikowych i niebarwnikowych, dermatoz infekcyjnych i zapalnych z wykorzystaniem tej metody
Choroby paznokci stanowią ok. 10% wszystkich schorzeń dermatologicznych1. Nieprawidłowości obserwowane w obrębie płytek paznokciowych mogą być zarówno objawami chorób ograniczonych do paznokci, jak i schorzeń ogólnoustrojowych. Z tego powodu dokładne badanie paznokci stanowi niezbędny element w diagnostyce dermatologicznej.
Schorzenia paznokci okazują się często wyzwaniem diagnostycznym. Wprowadzenie dermoskopii podczas rutynowej oceny pozwala lepiej oceniać zmiany występujące w tej lokalizacji2. Onychoskopia (dermoskopia wykonywana w obrębie płytki paznokciowej) jest metodą łatwo dostępną, bezbolesną i szybką, stanowiącą doskonałe uzupełnienie podstawowej diagnostyki dermatologicznej. Choć ocena histopatologiczna na podstawie biopsji paznokcia pozostaje złotym standardem w ogromnej liczbie dermatoz skórnych, to w części przypadków udaje się uniknąć tej procedury zabiegowej właśnie dzięki onychoskopii. Szczególne znaczenie ma to w przypadku najmłodszych pacjentów (wykonanie biopsji paznokcia może być traumatyzujące dla dziecka). Gdy biopsja okazuje się jednak niezbędna, onychoskopia może być przydatna w wyborze odpowiedniego miejsca do przeprowadzenia zabiegu3. Dzięki zastosowaniu tej metody można ocenić zarówno łożysko paznokcia, jak i macierz, czyli struktury, które zazwyczaj pozostają niewidoczne pod płytką paznokciową. Chociaż początkowo onychoskopia skupiała się wokół oceny zmian barwnikowych (melanonychia), jej zastosowanie poszerzyło się w ostatnich latach o zmiany niebarwnikowe, w tym nowotwory, a także dermatozy zapalne (takie jak liszaj pasmowaty, łuszczyca, choroby tkanki łącznej) lub infekcyjne (np. grzybica paznokci)3.
Onychoskopia może być wykonana zarówno jako dermoskopia światłem niespolaryzowanym, jak i światłem spolaryzowanym, bezkontaktowa (sucha) lub kontaktowa (mokra) oraz przy użyciu immersji (najczęściej rekomendowany jest żel do ultrasonografii)2. Dermoskopia światłem niespolaryzowanym jest szczególnie przydatna w przypadku oceny nieprawidłowości dotyczących powierzchni płytki paznokcia, takich jak podłużne pobruzdowanie, trachyonychia lub naparstkowanie3. Dermoskopia światłem spolaryzowanym umożliwia z kolei obserwację struktur głębiej położonych, lepszą ocenę kolorów i naczyń. Dodatkowo użycie immersji (z wykorzystaniem żelu) pozwala na wypełnienie wklęsłości paznokcia. Zaleca się rozpoczynanie wstępnej obserwacji od badania na sucho, w niewielkim powiększeniu (10 ×) w celu uwidocznienia całego paznokcia, a następnie przejście do większego powiększenia (do 70 ×)2.