W poprzedniej części artykułu omówiono znaczenie leczenia miejscowego, fototerapii i terapii fotodynamicznej w leczeniu ziarniniaka obrączkowatego (GA – granuloma annulare), zarówno jego postaci ograniczonej (LGA – localized granuloma annulare), jak i uogólnionej (DGA – disseminated granuloma annulare). W niniejszej publikacji zebrano dane literaturowe i podsumowano skuteczność metod leczenia systemowego.

Leki przeciwmalaryczne

Leki przeciwmalaryczne (chlorochina, hydroksychlorochina) wykazują działanie przeciwzapalne, antyproliferacyjne i immunomodulujące^1,2. Wskazuje się na wysoką skuteczność tej grupy leków w terapii rozsianej postaci choroby, także w przypadkach opornych na inne metody leczenia¹. Cannistraci i wsp.³ wykazali, że w grupie 9 pacjentów, którzy otrzymywali hydroksychlorochinę (zaczynając od dawki 9 mg/kg mc./24 h, stopniowo zmniejszanej do 2 mg/kg mc./24 h; czas leczenia 4 miesiące), pierwsze efekty terapii obserwowano już po 2 tygodniach. W ciągu 6-7 ty­godni zmiany skórne całkowicie ustąpiły, a podczas 9 miesięcy obserwacji nie odnotowano nawrotów choroby. Grewal i wsp.⁴ wykazali, że u 55,6% pacjentów z DGA (10/18 uczestników badania) zastosowanie hydroksychlorochiny doprowa­dziło do istotnej poprawy stanu skóry. U 5 pacjentów, u których wcześniejsze leczenie hydroksychlorochiną nie przyniosło rezultatu, włączono chlorochinę, uzyskując 100% skuteczność⁴. Efekty opisane powyżej znalazły potwierdzenie także w badaniach z udziałem mniejszej liczby pacjentów^5,6 oraz w opisach przypadków klinicznych^7,8. W odróżnieniu od powyższych danych w badaniu retrospektywnym autorstwa Hrina i wsp.⁹ w grupie 26 pacjentów zaledwie 35% uczestników odniosło korzyść z leczenia.

Antybiotyki

Mimo że GA nie jest chorobą o podłożu infekcyjnym, w literaturze istnieją opisy przypadków klinicznych, w których terapia lekami o działaniu przeciwdrobnoustrojowym okazywała się skuteczna. Jedną z metod leczenia była terapia skojarzona 3 antybiotykami dawkowanymi w formie pulsów (raz w miesiącu): ryfampicyną (600 mg), ofloksacyną (400 mg) oraz minocykliną (100 mg). W opisanej serii 6 przypadków klinicznych pacjentów z opornym na leczenie GA po 3-5 miesiącach od rozpoczęcia terapii tymi antybiotykami zmiany skórne ustąpiły. Leczenie było bardzo dobrze tolerowane, u części pacjentów występowały pozapalne zmiany hiperpigmentacyjne¹⁰. Podobne wyniki leczenia opisywano u pacjentki z DGA¹¹ oraz 6 pacjentów z GA (5 z DGA i 1 z LGA)¹². W badaniu prospektywnym, w grupie 21 pacjentów z GA, potrójna antybiotykoterapia w formie pulsów okazała się skuteczna u 48% badanych¹³.