Łupież różowy Giberta (pityriasis rosea) jest często występującą, samoograniczającą się osutką, obserwowaną zarówno u dzieci, jak i u dorosłych^1,2. W typowej postaci przebieg choroby jest dwufazowy: najpierw pojawia się pojedyncza blaszka, najczęściej na tułowiu, a następnie w ciągu 2 tygodni uogólniona osutka¹. Etiologia schorzenia nie została ostatecznie ustalona, mimo upływu ponad 160 lat od pierwszego opisu dokonanego przez francuskiego dermatologa Camille’a Giberta³. U większości pacjentów pityriasis rosea przebiega łagodnie, bez konieczności włączania leczenia ogólnego^1,2.

Epidemiologia

Częstość występowania łupieżu różowego Giberta wynosi ok. 170/100 000 osób rocznie; jest on rozpoznawany u 0,28-4,8% pacjentów poradni dermatologicznych^1,4. Choroba najczęściej dotyczy osób pomiędzy 10 a 35 r.ż.^1,2 Część badań epidemiologicznych wykazała przewagę występowania u kobiet (1,1-1,4:1,0), natomiast inne tej zależności nie potwierdziły⁵. Rozbieżne dane dotyczą również wzrostu liczby pacjentów z pityriasis rosea w chłodniejszych miesiącach roku^5,6. Łupież różowy Giberta jest opisywany na całym świecie, z doniesieniami o częstszym występowaniu choroby w niektórych krajach Afryki⁵.

Etiopatogeneza

Etiologia łupieżu różowego Giberta nie została do końca poznana. Uważa się, że główną rolę w powstawaniu zmian mogą odgrywać czynniki infekcyjne, zwłaszcza HHV (human herpesvirus) typu 6 i 7, w tym szczególnie ich endogenna reaktywacja^2,5,7. DNA HHV-6 i HHV-7 było wykrywane w surowicy chorych, a mRNA tych wirusów w zmianach skórnych^1,2. W badaniach Prantsidisa i wsp.⁸ w 7 na 34 biopsje ze zmian skórnych wykryto także DNA HHV-8, ale brak większej liczby doniesień potwierdzających ten związek. Zwiększona liczba limfocytów CD4 oraz komórek Langerhansa obserwowana w skórze zajętej chorobowo również może wskazywać na etiologię wirusową choroby^1,2. W obrazie histopatologicznym preparatów pobranych ze zmian skórnych nie wykazano obecności CD20 charakterystycznego dla limfocytów B, co wskazuje na istotną rolę reakcji mediowanych przez limfocyty T w rozwoju pityriasis rosea⁹. Wśród innych opisywanych czynników infekcyjnych powodujących wystąpienie łupieżu różowego znalazły się również bakterie Streptococcus, Bacillus endoparasiticus, Mycoplasma pneumoniae, Legionella micdadei, Legionella pneumophila, Legionella longbeachae, Chlamydia pneumoniae, Chlamydia trachomatis, wirus dengi oraz drożdżak Malassezia furfur^1,2,3,10. Nie udowodniono natomiast związków pomiędzy pojawieniem się objawów łupieżu różowego Giberta a infekcjami wirusem herpes simplex, Epsteina-Barr, grypy H1N1 lub cytomegalowirusem^5,11. W badaniu przeprowadzonym w populacji chińskiej opisano częstsze występowanie allelu HLA-DQB1*03:03, u pacjentów z pityriasis rosea w porównaniu ze zdrową populacją, co może wskazywać, że posiadanie tego wariantu jest czynnikiem ryzyka rozwoju choroby¹².