Wenerologia
Zasady profilaktyki poekspozycyjnej bakteryjnych zakażeń przenoszonych drogą płciową
dr hab. n. med. Beata Młynarczyk-Bonikowska
- Bakteryjne choroby przenoszone drogą płciową – rosnący problem w Europie, w tym w Polsce
- Najważniejsze zasady postępowania w przypadku ekspozycji na bakterie powodujące zakażenia przenoszone drogą płciową
- Profilaktyka poekspozycyjna z wykorzystaniem doksycykliny – korzyści i zagrożenia
Bakteryjne zakażenia przenoszone drogą płciową (STI – sexually transmitted infections) cechują się dużą częstością występowania i wpływają znacząco na stan zdrowia społeczeństwa, powodując m.in. niepłodność u obu płci, ciąże pozamaciczne, zakażenia wewnątrzmaciczne i okołoporodowe noworodków, poronienia samoistne czy przewlekłe zespoły bólowe. Antygeny bakterii powodujących zapalenia cewki moczowej u części chorych dostają się do błony maziowej, wywołując nieprawidłową reakcję układu odpornościowego i reaktywne zapalenie stawów. Nieleczona kiła może prowadzić m.in. do nieodwracalnych uszkodzeń układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. Wykazano ponadto, że współistnienie bakteryjnych STI zwiększa ryzyko zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV – human immunodeficiency virus)1-5.
W Europie w ostatnich latach notuje się wzrost zachorowalności na rzeżączkę, chlamydiozę i kiłę. W Polsce, wg danych Narodowego Instytutu Zdrowia, liczba zgłoszonych przypadków w roku 2014 wynosiła 1213, 415 i 163, a w 2024 – 3028, 1191 i 1165 odpowiednio dla kiły, rzeżączki i chlamydiozy. Opisuje się również występowanie w Europie, szczególnie wśród MSM (men who have sex with men), wcześniej ograniczonej do strefy tropikalnej/subtropikalnej ziarnicy wenerycznej pachwin (LGV – lymphogranuloma venereum). Wzrost zachorowalności prawdopodobnie dotyczy także zakażeń Mycoplasma genitalium, ale brak dokładnych danych w tym zakresie.
W zapobieganiu szerzeniu się bakteryjnych STI istotną rolę odgrywa profilaktyka poekspozycyjna. W większości zaleceń dotyczących leczenia tego typu schorzeń, w tym w zaleceniach IUSTI (International Union against Sexually Transmitted Infections) i CDC (Centers for Disease Control and Prevention), często rekomendowane jest profilaktyczne leczenie partnerów seksualnych osób z bakteryjnymi STI, w tym z kiłą wczesną, rzeżączką, chlamydiozą oraz LGV. Więcej kontrowersji budzi stosowanie tzw. Doxy PEP, czyli przyjmowanie doksycykliny po ryzykownym kontakcie seksualnym bez zabezpieczenia. W artykule omówiono różne aspekty profilaktyki poekspozycyjnej bakteryjnych STI.
Profilaktyka po udowodnionej ekspozycji
Zawsze gdy zgłasza się partner seksualny osoby z STI, należy zebrać dokładny wywiad, uwzględniający m.in. czas od ostatniego kontaktu z zakażonym, rodzaj kontaktu, używanie prezerwatyw, kontakty z innymi partnerami. Warto również zwrócić uwagę na ...