Choroby skórne wieku dziecięcego
Zmiany aparatu paznokciowego u dzieci
dr hab. n. med. Julia Nowowiejska-Purpurowicz
prof. dr hab. n. med. Iwona Flisiak
Klinika Dermatologii i Wenerologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Adres do korespondencji:
dr hab. n. med. Julia Nowowiejska-Purpurowicz
Klinika Dermatologii i Wenerologii
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
ul. Żurawia 14, 15-540 Białystok
e-mail: julia.nowowiejska@umb.edu.pl
-
Objawy chorobowe możliwe do zaobserwowania w obrębie aparatu paznokciowego u dzieci
- Powiązania z chorobami ogólnoustrojowymi i działaniem niepożądanym leków
- Metody leczenia i rokowanie
Aparat paznokciowy składa się z macierzy i łożyska paznokcia, które przykrywa płytka paznokciowa, otoczona wałem paznokciowym proksymalnym i dwoma wałami paznokciowymi bocznymi. Dystalna część macierzy prześwituje przez płytkę paznokciową jako biała półkolista struktura nazywana obłączkiem1.
Pewne zmiany morfologii aparatu paznokciowego mogą być fizjologiczne, podczas gdy inne stanowią patologię, będąc nie tylko objawem chorób samego aparatu, lecz także przejawem schorzeń ogólnoustrojowych lub działań niepożądanych leków.
Trachyonychia
Trachyonychia oznacza szorstkość paznokci (płytki paznokciowe wyglądają, jakby zostały przetarte papierem ściernym). Bywa także nazywana „dystrofią dwudziestu paznokci”, ponieważ zwykle dotyka wszystkich paznokci rąk i stóp. Jest przejawem uszkodzenia proksymalnego odcinka macierzy paznokcia. Może być idiopatyczna lub towarzyszyć atopowemu zapaleniu skóry, łuszczycy, liszajowi płaskiemu, łysieniu plackowatemu bądź wypryskowi. Leczenie nie jest konieczne, a stan płytek paznokciowych poprawia się w miarę upływu czasu1,2.
Koilonychia
Koilonychia (tzw. paznokcie łyżeczkowate) to zjawisko wrodzone lub nabyte, charakteryzujące się występowaniem nieprawidłowej krzywizny płytki paznokciowej, w związku z czym paznokcie są zagłębione i przypominają łyżeczkę. Zjawisko to może być fizjologiczne – występuje nawet u 1/3 noworodków i z wiekiem ustępuje. Bywa jednak także patologiczne i może współistnieć z łysieniem plackowatym, niedoborem żelaza, zespołem Plummera-Vinsona lub zaburzeniami endokrynologicznymi2,3.
Anonychia i mikronychia
Anonychia oznacza brak płytki paznokciowej, natomiast mikronychia – zbyt małą płytkę. Oba te stany mogą być objawami składowymi różnych zespołów, m.in. zespołu paznokciowo-rzepkowego, dysplazji ektodermalnych, zespołu Iso-Kikuchiego, lub pojawiać się w następstwie ekspozycji na toksyny w trakcie rozwoju wewnątrzmacicznego2.
Podłużne pobruzdowanie
Podłużne pobruzdowanie (wzdłuż długiej osi płytki paznokciowej) w populacji pediatrycznej może sugerować liszaj pasmowaty lub liszaj płaski4. Rzadziej świadczy o obecności guza w proksymalnym wale paznokciowym, np. włókniakorogowca, lub torbieli śluzowej.
Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:
Naparstkowanie
Naparstkowanie polega na obecności licznych drobnych wgłębień w płytce paznokciowej i wynika z parakeratozy komórek macierzy proksymalnej paznokcia. Dotyczy głównie płytek paznokci rąk, prawie [...]
Onycholiza
Onycholiza polega na oddzieleniu się płytki paznokciowej od łożyska paznokcia, co klinicznie objawia się poszerzeniem białawej dystalnej części płytki w kierunku proksymalnym [...]
Onychoschizia
Onychoschizia oznacza rozszczepienie płytki paznokciowej. Może występować fizjologicznie – przejściowo nawet u 1/3 noworodków, zwykle w obrębie paluchów lub kciuków2.
Linie Beau
Linie Beau to poprzeczne wgłębienia w płytce paznokciowej, które wynikają z przerwania aktywności mitotycznej komórek macierzy. Najczęściej są wynikiem urazu mechanicznego macierzy, ale [...]
Onychomadeza
Onychomadeza, inaczej złuszczanie się płytki paznokciowej, oznacza proksymalne oddzielenie się płytki1. Może pojawić się wskutek urazu, przebytej infekcji ogólnoustrojowej (typowo chorób [...]
Trójkątny obłączek
Trójkątny obłączek jest bardzo rzadkim zjawiskiem, a zarazem cechą charakterystyczną zespołu paznokciowo-rzepkowego. Towarzyszą mu mikronychia lub anonychia i zwiększona kruchość płytek paznokciowych2.
Hiperkeratoza podpaznokciowa
Hiperkeratoza podpaznokciowa jest wynikiem hiperproliferacji keratynocytów. Może występować w łuszczycy, grzybicy oraz kontaktowym zapaleniu skóry. Z kręgu rzadszych zaburzeń – można ją także [...]
Pseudohipertrofia palucha
Pseudohipertrofia palucha, a konkretnie wału paznokciowego proksymalnego i bocznego, bez cech stanu zapalnego, występuje u ok. 3/4 noworodków. Wynika ona z obecności cienkiej płytki [...]
Leukonychia
Leukonychia oznacza białe zabarwienie płytki paznokciowej. Wyróżnia się jej postać prawdziwą i rzekomą. Leukonychia prawdziwa wynika z przetrwania parakeratotycznych komórek w płytce paznokciowej i pozostaje [...]
Melanonychia
Melanonychia oznacza występowanie na płytce paznokciowej podłużnego prążka koloru brązowego/czarnego (ryc. 3). Jego obecność może wynikać z aktywacji lub proliferacji melanocytów. Proliferacja [...]
Chloronychia
Chloronychia oznacza zielone zabarwienie płytki paznokciowej. Zwykle wynika z zakażenia Pseudomonas aeruginosa. Należy podkreślić, że infekcja zazwyczaj poddaje się leczeniu wyłącznie miejscowemu [...]
Erytronychia
Erytronychia oznacza obecność podłużnego prążka w obrębie płytki paznokciowej, w kolorze czerwonym. Może być obecna w chorobie Dariera, wówczas prążki występują na wielu paznokciach, [...]
Wrastające paznokcie (onychokryptoza)
U noworodków ok. 6 dnia życia istnieje możliwość wystąpienia mnogich wrastających paznokci rąk, co jest związane z odruchem chwytania, a wynika z faktu, że paliczek [...]
Palce pałeczkowate
Palce pałeczkowate to anomalia, w której kąt Lovibonda (tj. kąt pomiędzy proksymalnym wałem paznokciowym a płytką paznokciową) jest mniejszy niż 180°, sama zaś płytka [...]
Parakeratoza krostkowa
Zaburzenie to występuje tylko w populacji pediatrycznej i polega na obecności onycholizy i hiperkeratozy podpaznokciowej z łuszczycopodobnymi zmianami opuszek palców. Zajęty jest przeważnie tylko jeden [...]
