Dążymy do celu

Jak zmotywować i wspierać chorego?

Dr hab. n. społ. Dorota Podgórska-Jachnik, prof. UKW

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Zakład Pedagogiki Specjalnej i Logopedii

Adres do korespondencji: Dr hab. n. społ. Dorota Podgórska-Jachnik, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Zakład Pedagogiki Specjalnej i Logopediiul. Jana Karola Chodkiewicza 3085-064 Bydgoszcz

Zarówno w profilaktyce, jak i działaniach kierowanych do osób, u których rozpoznano cukrzycę, oprócz kwestii medycznych bardzo istotna jest psychoedukacja. W przypadku cukrzycy oznacza to konieczność przyswojenia sobie przez pacjenta dużej liczby informacji na temat konieczności i technik samoobserwacji i samokontroli, nowych reżimów żywieniowych, stylu życia, konieczności regularnego wysiłku fizycznego, jak również zachowania w różnych sytuacjach życiowych.[2,3,4]

Psychoedukacja i psychoedukatorzy

Ze względu na ważne społeczne znaczenie edukacji, warto wykorzystać możliwości wsparcia specjalistów z zakresu nauk społecznych, szczególnie:

  • psychologii,
  • pedagogiki,
  • pedagogiki specjalnej, zwłaszcza terapeutycznej.


Zarówno psycholodzy, jak i pedagodzy specjalni mogą również prowadzić zajęcia psychoedukacyjne, wspomagać chorego w procesie adaptacji do choroby, pełnić rolę trenerów zachowań prozdrowotnych. Ze względu na interdyscyplinarny charakter takiego treningu, działalność ta nie musi być przypisana określonej specjalności zawodowej.

Specjalistyczna wiedza psychopedagogiczna jest konieczna dla efektywnych działań profilaktycznych i dla zarządzania zmianą osobistą pacjentów. Umożliwia ona efektywną komunikację i zmianę poznawczo-behawioralną w kierunku prozdrowotnym oraz pozwala na udzielenie skutecznego wsparcia emocjonalnego w trudnej sytuacji konfrontacji pacjenta z chorobą. Ponieważ nie wszędzie możliwy jest dostęp pacjenta do psychologa, konieczne jest podnoszenie kompetencji psychospołecznych medycznego personelu – lekarzy i pielęgniarek.

Życie pod wulkanem z brzęczącą muchą

Działania medyczne i psychoedukacyjne współwystępują ze sobą na różnych poziomach profilaktyki diabetologicznej. Choć to działania niezbędne, bo ukazujące sytuację faktycznego zagrożenia, komunikaty te w ograniczonym stopniu stają się bezpośrednim impulsem do zmiany.

Można się zastanawiać, dlaczego ludzie lekceważą ostrzeżenia zdrowotne, ograniczając swoje szanse na zdrowe życie. Powodów jest wiele, jednak należy zwrócić uwagę na kilka z nich.

Opisy choroby mogą być rozumiane powierzchownie czy wręcz mylnie. Dzieje się tak również wtedy, gdy wiedza naukowa zderza się z zakorzenionymi mitami i stereotypami, które są na tyle utrwalone, że blokują przyjęcie nowych informacji lub interpretacji. Duże znaczenie mają też niekontrolowane od strony naukowej nieograniczone zasoby internetu.

Jest taka mnogość współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych, wyrażonych trafnie koncepcją społeczeństwa ryzyka[5] – ryzyka powszechnego i permanentnego, że rodzi to zobojętnienie. Człowiek oswaja się z życiem w ciągłym zagrożeniu i nadaje mu inne zna...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Psychoedukacja i psychoedukatorzy

Ze względu na ważne społeczne znaczenie edukacji, warto wykorzystać możliwości wsparcia specjalistów z zakresu nauk społecznych, szczególnie:

Życie pod wulkanem z brzęczącą muchą

Działania medyczne i psychoedukacyjne współwystępują ze sobą na różnych poziomach profilaktyki diabetologicznej. Choć to działania niezbędne, bo ukazujące sytuację faktycznego zagrożenia, [...]

Miejsce dla choroby

Rozpoznanie choroby u pacjenta z psychologicznego punktu widzenia stanowi wydarzenie kryzysowe w życiu człowieka, zwłaszcza gdy jest to choroba o charakterze [...]

Łatwym i prostym językiem

Zestawienie przedstawione na rycinie 1 można wykorzystać we współpracy z pacjentem o wysokich kompetencjach komunikacyjnych, gdyż zawiera wiele trudnych dla przeciętnego człowieka [...]

Motywowanie do zmiany postaw i kształtowania nawyków

Tradycyjne ujęcie psychologiczne problematyki zmiany postaw wskazuje na oddziaływanie na któryś z ich trzech komponentów:

Motywacja zgodna z założeniami psychologii pozytywnej

W tradycyjnym podejściu istotą wpływu na pacjenta byłoby ukazanie choroby w kontekście związanych z nią zagrożeń wraz z informacją, jak ich [...]

Małe sukcesy z małych kroków

Pomocne w ich realizacji są różnego rodzaju dzienniki czy karty do notowania postępu (np. wskazań glukometru, wagi ciała, składu posiłków itd.). [...]

Podsumowanie

Rozpoznanie cukrzycy stanowi poważne obciążenie psychiczne dla pacjenta, jednak nie zawsze dostrzega on od razu związki pomiędzy swoim aktualnym trybem życia, [...]
Do góry