DpD: Wzrasta zapadalność na cukrzycę typu 1 u dzieci. Przypomnijmy, na co lekarz powinien zwrócić szczególną uwagę w czasie wizyty?

Dr. hab. Agnieszka Szadkowska: Mimo że objawy kliniczne cukrzycy u dzieci są dość klasyczne: poliuria, polidypsja i spadek masy ciała, nadal bardzo często są one ignorowane zarówno przez rodziców dzieci, jak i lekarzy pierwszego kontaktu.

Dziecko, u którego wystąpią takie objawy, powinno jak najszybciej trafić do lekarza i mieć oznaczony poziom glikemii. Jest bardzo istotne, aby to badanie zostało wykonane w trybie pilnym. W ramach gabinetu lekarza POZ można wstępnie oznaczyć poziom glikemii na glukometrze. Oczywiście tak oznaczona hiperglikemia nie pozwala na rozpoznanie choroby, może jednak ukierunkować działania lekarza, który, stwierdzając u pacjenta klasyczne objawy cukrzycy, powinien go natychmiast skierować na oddział diabetologiczny lub najbliższy oddział szpitalny dla dzieci, gdzie choroba zostanie potwierdzona poprzez oznaczenie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej.

U pacjenta z objawami klinicznymi cukrzycy w żadnym przypadku nie można czekać z diagnostyką i zlecać oznaczenia glikemii w laboratorium w kolejnych dniach. Należy bowiem pamiętać, że u znacznej części dzieci przebieg choroby ma bardzo dynamiczny przebieg i opóźnienie diagnozy nawet o kilkanaście godzin może skutkować rozwojem cukrzycowej kwasicy ketonowej. W Polsce nadal co czwarte dziecko z nowo rozpoznaną cukrzycą trafia do szpitala z kwasicą ketonową, nierzadko w ciężkim stanie klinicznym. Szczególnie bardzo gwałtowny przebieg może mieć cukrzyca u małych dzieci, poniżej 5. r.ż. A właśnie w tej grupie wiekowej najbardziej wzrasta zapadalność na cukrzycę typu 1 w Polsce.

DpD: Jakie są tego konsekwencje, z czym najczęściej można pomylić objawy?

Część pacjentów trafia prosto z domu na szpitalne oddziały ratownictwa lub do izb przyjęć. U tych dzieci rodzice często nie zwracali uwagi na zwiększone oddawanie moczu czy wypijanie znacznych ilości płynów. U chorych dominują wówczas objawy kwasicy ketonowej, które często są mylnie interpretowane: silne bóle brzucha – jako ostry brzuch, bóle brzucha z wymiotami, nudnościami – jako infekcja przewodu pokarmowego, hiperwentylacja – jako zapalenie płuc.

Objawy choroby oceniane pojedynczo powodują stawianie mylnych diagnoz. Należy zatem podkreślić, że problemy z rozpoznaniem cukrzycy u dzieci w ciężkim stanie wskazują, że badanie glikemii lub glikozurii za pomocą szybkich testów powinno być rutynowo stosowane przez lekarzy pierwszego kontaktu w podstawowej opiece zdrowotnej, w izbach przyjęć i na oddziałach szpitalnych.