Dietetyka

Czynniki wpływające na wyrównanie metaboliczne

Prof. dr hab. med. Anna Noczyńska

Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego UM im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. med. Anna Noczyńska, Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego UM im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, ul. T. Chałubińskiego 2a, 50-368 Wrocław

U chorych z cukrzycą nie tylko insulinoterapia decyduje o prawidłowym wyrównaniu metabolicznym. Równie ważnymi czynnikami wpływającymi na stężenie glukozy oraz lipidów są prawidłowo skomponowane posiłki i kontrolowany wysiłek fizyczny. Ustalając skład oraz wielkość posiłku osobom z cukrzycą typu 1, a także 2, należy szczególnie zwracać uwagę na kaloryczność posiłku, ilość i rodzaj węglowodanów (indeks glikemiczny) i tłuszczy (tłuszcze zwierzęce), a także na zawartość błonnika.

Posiłki powinny nie tylko dostarczać niezbędnych składników pokarmowych, ale także zabezpieczać chorego przed niedocukrzeniem i innymi zaburzeniami metabolicznymi. Ważne jest również, aby stężenia glukozy w okresie poposiłkowym charakteryzowały się małą zmiennością.[1-3]

Bez tłuszczów, z dużą ilością warzyw

Autorzy wielu prac zalecają, by każdemu pacjentowi ustalić posiłki zgodnie z jego zapotrzebowaniem, pamiętając o kształtowaniu zdrowych zwyczajów i nawyków żywieniowych. Ustalając ich kaloryczność oraz jakość, trzeba uwzględnić aktualną masę ciała, ograniczenia dietetyczne, aktywność fizyczną, a u dzieci także rozwój fizyczny.[4,5]. Należy zwrócić uwagę na ograniczenie spożywania węglowodanów o wysokim IG. Według różnych autorów u osób z cukrzycą:

  • węglowodany powinny dostarczać 45-55 proc. kcal,
  • białka 10-35 proc. kcal,
  • tłuszcze 20-35 proc. całkowitej ilości kalorii, z ograniczeniem tłuszczów nasyconych do < 7-10 proc. kcal.[1,3]


W latach 20., do końca lat 40. XX wieku zgodnie z obowiązującymi zaleceniami głównym źródłem kalorii były tłuszcze, które dostarczały około 70 proc. energii, natomiast białka ok. 10 proc., a węglowodany ok. 20 proc. ogólnej ilości kalorii. Stanowisko grupy roboczej ds. żywienia Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (Diabetes and Nutrition Study Group – DNSG) określiło zakres spożycia węglowodanów na poziomie 45-60 proc. całkowitego zapotrzebowania energetycznego. Według ekspertów osobom spożywającym węglowodany w górnym zakresie rekomendacji (60 proc. kalorii) należy zalecać węglowodany o niskim IG oraz bogate w błonnik.[2]

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) w rekomendacjach na 2015 rok zaleca spożycie węglowodanów na poziomie 40-50 proc., tłuszczy 30-35 proc., a białka 15-20 proc. należnych kalorii.

PTD zwraca uwagę na ograniczenie spożycia węglowodanów o indeksie glikemicznym (IG) > 50 oraz wykluczenie węglowodanów o IG > 80. Wskazuje też na indywidualne obliczanie kalorii, z uwzględnieniem aktywności fizycznej osoby z cukrzycą, zapotrzebowa...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Bez tłuszczów, z dużą ilością warzyw

Autorzy wielu prac zalecają, by każdemu pacjentowi ustalić posiłki zgodnie z jego zapotrzebowaniem, pamiętając o kształtowaniu zdrowych zwyczajów i nawyków żywieniowych. [...]

Poszukiwanie optymalnego modelu

Optymalna dieta cukrzycowa powinna:

Podsumowanie

Spożywanie posiłków z pewnym ograniczeniem podaży węglowodanów w diecie (do 35-45 proc.) u osób chorych na cukrzycę może pomóc w poprawie [...]
Do góry