BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Zasady farmakoterapii
Nowoczesne doustne terapie przeciwhiperglikemiczne
Dr hab. med. Paweł Piątkiewicz
Lek. Agnieszka Maksymiuk-Kłos
Niedługo minie wiek od wynalezienia insuliny oraz zastosowania jej w leczeniu chorych z cukrzycą. Mimo przełomowego, nagrodzonego Nagrodą Nobla odkrycia, epidemia cukrzycy nie tylko nie została zatrzymana, ale od 40 lat zapadalność na tę chorobę systematycznie wzrasta.[1,2] Obecnie na świecie choruje około 415 milionów ludzi. Prognozy IDF (International Diabetes Federation) mówią o 642 milionach osób w 2040 roku.[3] W Polsce liczba chorych to 3 miliony, z czego milion nie wie o swojej chorobie.[3,4] Przewlekle podwyższony poziom glikemii we krwi prowadzi do szybkiego rozwoju wielu wczesnych i późnych powikłań choroby. Kluczowym celem leczenia cukrzycy jest zatem zapobieganie ich wystąpieniu.
Oczekiwania lekarzy, preferencje chorego
Pamiętając o patogenezie choroby, w terapii cukrzycy typu 2 należy skupić się nie tylko na poprawie upośledzonego wydzielania insuliny, ale również zmniejszeniu insulinooporności. Śledząc coroczne wytyczne ADA (American Diabetes Association), EASD (European Association for the Study of Diabetes) i PTD (Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego) można zauważyć, że przez wiele lat leczenie cukrzycy typu 2 lekami doustnymi opierało się głównie na zastosowaniu metforminy w monoterapii lub w połączeniu z pochodnymi sulfonylomocznika. Innymi zalecanymi grupami leków były inhibitory α-glukozydazy czy glinidy (agoniści PPAR-γ).
Zastosowanie wymienionych grup leków przeciwcukrzycowych, z wyjątkiem metforminy, wiązało się z ryzykiem istotnych powikłań, np. hipoglikemii, zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca czy niezagrażającego życiu, ale istotnego dla chorych wzrostu masy ciała. Wraz z upływem czasu i poznaniem patogenezy choroby oczekiwania co do terapii przeciwcukrzycowej wzrosły wśród lekarzy i samych pacjentów.
Nowoczesne leki przeciwcukrzycowe powinny nie tylko efektywnie obniżać poziom glikemii, ale także wykazywać wysoki stopień bezpieczeństwa oraz wpływać na parametry pozaglikemiczne. Dodatkowo, podobnie jak leki stosowane w terapii chorób układu sercowo-naczyniowego, powinny wpływać na wydłużenie czasu życia chorych. Doprowadziło to do poszukiwania i odkrycia nowych grup leków przeciwcukrzycowych, które w szybkim czasie znalazły miejsce w terapii cukrzycy.
Od 2008 roku w wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) pojawiły się dwie nowe grupy leków inkretynowych:
- inhibitory DPP-4 (inhibitory dipeptydylopeptydazy 4),
- agoniści receptora GLP-1 (analogi glukagonopodobnego petydu-1).
W 2013 doszły do nich inhibitory SGLT2 (inhibitory kotransportera glukozowo-sodowego).
