Istota problemu

Definicja zespołu wypalenia powstawała przez wiele lat. W 1963 roku zaistniało pojęcie „zdystansowanej troski”, którym definiowano potrzebę zaangażowania w relacje z podopiecznym, ale z zachowaniem dystansu chroniącego osobę pomagającą – lekarza.

W 1970 roku psycholog Philip Zimbardo wyznaczył ramy zaangażowania pojęciem „zdehumanizowanej troski”. W jej rozumieniu lekarz bądź opiekun powinien traktować biorcę opieki bardziej jak przedmiot niż osobę, by chronić się przed negatywnymi emocjami wynikającymi z poczucia bezradności.

Ta postawa znalazła później swoje miejsce jako składowa zespołu wypalenia, określana mianem depersonalizacji.[2] Pierwszego opisu zjawiska wypalenia zawodowego dokonał psychiatra Herbert Freudenberger w 1974 roku. Śledząc pracę młodych, ofiarnych wolontariuszy w ośrodku dla młodocianych narkomanów zauważył, że już po roku intensywnej pracy doświadczali oni utraty energii, motywacji i zaangażowania. Obserwowane zjawisko opisał jako spadek energii u pracownika pojawiający się na skutek przytłoczenia problemami innych. Ten sam autor, wraz z Richelsonem, definiuje wypalenie jako „stan zmęczenia czy frustracji wynikający z poświęcenia się jakiejś sprawie, sposobowi życia lub związkowi, co nie przyniosło oczekiwanej nagrody”.[3]

Według Heleny Sęk, wypalenie jest skutkiem niepowodzenia w zmaganiu się ze stresem, którego nie zmodyfikowano własną aktywnością zaradczą. Sformułowana w ten sposób definicja wskazuje jednocześnie na problem i sposób jego rozwiązania, czyli aktywn...

Definiowane przez badaczy wypalenie zawodowe wyraźnie dokonuje się w sytuacji stresu, relacji opiekuna i osoby pielęgnowanej oraz w odniesieniu do własnych pokładów radzenia sobie z sytuacją trudną. Ma ono charakter fazowy, a poszczególne etapy mo...