Obowiązkowe i zalecane są również szczepienia przed podróżą w rejony endemiczne zgodnie z zaleceniami epidemiologicznymi państwa będącego celem podróży.

Przed każdym szczepieniem obowiązuje dokładny wywiad i badanie lekarskie, aby wykluczyć przeciwwskazania do szczepień14,15. Przeciwwskazania bezwzględne do szczepienia to stany, w których ze względu na duże ryzyko wystąpienia ciężkich niepożądanych odczynów poszczepiennych należy całkowicie zrezygnować ze szczepienia ochronnego lub je odroczyć (np. po reakcji anafilaktycznej na poprzednią dawkę szczepionki rezygnujemy z dalszych dawek), z kolei szczepionki żywe są bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet w ciąży44.

Niepożądane odczyny poszczepienne występują u chorych z cukrzycą z taką samą częstością jak w populacji ogólnej. Nie powinno się podawać szczepionki podczas ostrych powikłań cukrzycy (np. kwasica ketonowa, stan hiperglikemiczno-hipermolalny, kwasica mleczanowa), natomiast przewlekle podwyższona glikemia (HbA1c przekraczająca wartości zalecane) nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia45.

Podsumowanie

W obliczu zbliżającego się sezonu grypowego i obecnej pandemii COVID-19 oraz braku dostępnej szczepionki przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2 warto zalecać pacjentom z cukrzycą, zgodnie z rekomendacjami PTD, już istniejące, dobrze przebadane szczepionki, przede wszystkim przeciw grypie, ale także przeciw pneumokokom i WZW B. Dzięki ich podaniu można istotnie ograniczyć ryzyko infekcji dróg oddechowych, grypy, zapalenia płuc, hospitalizacji, zapalenia wątroby i, co najważniejsze, śmiertelności ogólnej i z przyczyn sercowo-naczyniowych.

MAT-PL-2001754-1.0-10/2020

ABSTRACT

Vaccination recommendations for diabetic patients in the context of the COVID-19 pandemic

Diabetes mellitus has reached the proportions of a global epidemic. We are now living in the times of the COVID-19 pandemic. There is no vaccine against SARS-CoV-2 infection. Influenza, hepatitis B and pneumococcal infection are common and preventable contagious diseases whose morbidity and mortality rates might be higher in the diabetic population. The paper presents the current vaccination recommendations for diabetic patients. The Polish Diabetes Association (PSD) recommends that all diabetic patients receive vaccines against hepatitis B, influenza and pneumococcal infection.

KEYWORDS: diabetes mellitus, vaccination, influenza, pneumococcal infection, hepatitis B

Piśmiennictwo

1. Sieradzki J (red). Cukrzyca. Tom 1. Gdańsk: Via Medica, 2006

2. https://cukrzycapolska.pl/cukrzyca/statystyki/. Dostęp 26.09.2020

3. https://www.who.int/health-topics/diabetes. Dostęp 20.09.2020

4. International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas. 9th edition. https://www.diabetesatlas.org. Dostęp 20.09.2020

5. https://portal.abczdrowie.pl/dlaczego-covid-19-jest-tak-grozny-dla-cukrzykow-wyjasnia-prof-leszek-czupryniak. Dostęp 26.09.2020

6. https://www.rmf24.pl/raporty/raport-koronawirus-z-chin/komentarze-ekspertow/news-ekspert-cukrzyca-nie-zwieksza-ryzyka-zakazenia-covid-19-najg,nId,4568909. Dostęp 26.09.2020

7. Cariou B, Hadjadj S, Wargny M, et al. Phenotypic characteristics and prognosis of inpatients with COVID-19 and diabetes: the CORONADO study. Diabetologia 2020;63:1500-15

8. Roncon L, Zuin M, Rigatelli G, et al. Diabetic patients with COVID-19 infection are at higher risk of ICU admission and poor short-term outcome. J Clin Virol 2020;127:104354

9. Francesco R, Amiel SA, Zimmet P, et al. New-Onset Diabetes in COVID-19. N Engl J Med 2020;383:789-90

10. https://forumszczepien.esculap.com/historia/. Dostęp 20.09.2020

11. American Diabetes Association. 4. Comprehensive Medical Evaluation and Assessment of Comorbidities: Standards of Medical Care in Diabetes – 2020. Diabetes Care 2020;43(Suppl 1):S37-47

12. Grohskopf LA, Alyanak E, Broder KR, et al. Prevention and Control of Seasonal Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices – United States, 2020/21 Influenza Season. MMWR Recomm Rep 2020;69(No. RR-8):1-24

13. https://diabetologia.mp.pl/wytyczne/93314,szczepienia-w-cukrzycy. Dostęp 26.09.2020

14. Araszkiewicz A, Bandurska-Stankiewicz E, Budzyński A, et al. 2020 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clin Diabetol 2020;9(1)

15. https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2020. Dostęp 20.09.2020

16. Fiore AE, Uyeki TU, Broder K, et al. Prevention and control of influenza with vaccines: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), 2010. MMWR Recomm Rep 2010;59(RR-8):1-62

17. Muller LM, Gortyer KJ, Hak E et al. Increased risk of common infections in patients with type 1 and type 2 diabetes mellitus. Clin Infect Dis 2005;3:281-8

18. Groenwold RH, Hoes AW, Hak E. Impact of influenza vaccination on mortality risk among the elderly. Eur Respir J 2009;34:56-62

19. Smeeth, L, Cook C, Thomas S, et al. Risk of deep vein thrombosis and pulmonary embolism after acute infection in a community setting. Lancet 2006;36:1075-9

20. Mertz, D, Kim TH, Johnstone J, et al. Populations at risk for severe or complicated influenza illness: systematic review and meta-analysis. BMJ 2013;347:f5061

21. Smeeth L, Thomas SL, Hall AJ, et al. Risk of myocardial infarction and stroke after acute infection or vaccination N Engl J Med 2004;351:2611-8

22. Kwong JC, Schwartz KL, Campitelli MA, et al. Acute myocardial infarction after laboratory-confirmed influenza infection. N Engl J Med 2018;378:345-53

23. Corrales-Medina VF, Madjid M, Musher DM. Role of acute infection in triggering acute coronary syndromes. Lancet Infect Dis 2010;10:83-92

24. Warren-Gash C, Blackburn R, Whitaker H, et al. Laboratory-confirmed respiratory infections as triggers for acute myocardial infarction and stroke: a self-controlled case series analysis of national linked datasets from Scotland. Eur Respir J 2018;51:1701-94

25. Hak E, Nordin J, Wei F, et al. Influence of high-risk medical conditions on the effectiveness of influenza vaccination among elderly members of 3 large managed-care organizations. Clin Infect Dis 2002;35:370-7

26. Lau D, Eurich DT, Majumdar SR, et al. Effectiveness of influenza vaccination in working-age adults with diabetes: a population based cohort study Thorax 2013;68:658-63

27. Looijmans-van den Akker I, Verheij TJ, Buskens E, et al. Clinical effectiveness of first and repeat influenza vaccination in adult and elderly diabetic patients. Diabetes Care 2006;29:1771-6

28. Modin D, Claggett B, Køber L, et al. vaccination is associated with reduced cardiovascular mortality in adults with diabetes: a nationwide cohort study diabetes. Care Sep 2020;43(9):2226-33

29. Martínez-Baz I, Navascués A, Portillo ME, et al. Effect of influenza vaccination in preventing laboratory-confirmed influenza hospitalization in patients with diabetes mellitus. Clin Infect Diseases 2020;ciaa564

30. Flannery B, Reynolds SB, Blanton, L et al. influenza vaccine effectiveness against pediatric deaths: 2010-2014. Pediatrics 2017;139(5):e20164244

31. Bechini A, Ninci A, Riccio M, et al. Impact of influenza vaccination on all-cause mortality and hospitalization for pneumonia in adults and the elderly with diabetes: a meta-analysis of observational studies. Vaccines 2020;8(2):263

32. Seo YB, Baek JH, Lee J, et al. Long-term immunogenicity and safety of a conventional influenza vaccine in patients with type 2 diabetes. Clin Vaccine Immunol 2015;22:1160-5

33. http://opzg.pl/aktualnosci/podumowanie-sezonu-grypowego-2019-2020/142. Dostęp 20.09.2020

34. http://szczepienia.pzh.gov.pl/. Dostęp 20.09.2020

35. http://opzg.pl/aktualnosci/rusza-sezon-szczepien-przeciw-grypie/167. Dostęp 20.09.2020

36. https://www.gov.pl/web/gis/briefing-prasowy-rozpoczecie-sezonu-szczepien-przeciw-grypie. Dostęp 20.09.2020

37. https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/244070,profilaktyka-grypy-jakie-zalecenia-obowiazuja-w-sezonie-epidemicznym-2020/2021. Dostęp 20.09.2020

38. Torres A, Blasi F, Dartois N, et al. Which individuals are at increased risk of pneumococcal disease and why? Impact of COPD, asthma, smoking, diabetes, and/or chronic heart disease on community-acquired pneumonia and invasive pneumococcal disease. Thorax 2015;70:984-9

39. Kesavadev J, Misra A, Das AK. Suggested use of vaccines in diabetes. Indian J Endocrinol Metab 2012;16(6):888-93

40. Van Buynder P, Booy R. Pneumococcal vaccination in older persons: where are we today? Pneumonia 2018;10:1

41. Tomczyk S, Lynfield R, Schaffner W, et al. Prevention of antibiotic-nonsusceptible invasive pneumococcal disease with the 13-valent pneumococcal conjugate vaccine. Clin Infect Dis 2016;62:1119-25

42. Sotomayor RS, Toscano CM, Sánchez Choez X, et al. Impact of pneumococcal conjugate vaccine on pneumonia hospitalization and mortality in children and elderly in Ecuador: Time series analyses. Vaccine 2020;38(45):7033-9

43. Reilly ML, Shillie SF, Smith E, et al. Increased risk of acute hepatitis B among adults with diagnosed diabetes mellitus. J Diabetes Sci Technol 2012;6(4):858-66

44. https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/szczepienia/158386,przeciwwskazania-uniwersalne-do-szczepien. Dostęp 26.09.2020

45. https://szczepienia.pzh.gov.pl/dla-lekarzy/szczepienia-w-grupach-ryzyka/#jakie-szczepienia-zalecane-sa-chorym-na-cukrzyce. Dostęp 26.09.2020

Do góry