Wprowadzenie

Przewlekłe stany zapalne trzustki oprócz zespołu złego wchłaniania jelitowego mogą powodować zaburzenia gospodarki węglowodanowej (upośledzoną tolerancję glukozy lub jawną cukrzycę, występującą u 10-35% chorych). Współistnienie zaburzeń trawienia i wchłaniania, upośledzenia apetytu, a także związanych z posiłkiem dolegliwości bólowych przyczynia się do niedożywienia i wyniszczenia. Przebieg cukrzycy u takich chorych cechuje się dużymi wahaniami glikemii i skłonnością do hipoglikemii (związanej z niedoborem glukagonu, unikaniem posiłków, zaburzeniami wchłaniania). Żywienie dojelitowe za pomocą zgłębnika nosowo-jelitowego pozwala zapobiec wyniszczeniu związanemu z zespołem złego wchłaniania oraz zmniejsza dolegliwości bólowe. W leczeniu cukrzycy ze względu na deficyt wydzielania insuliny przez uszkodzoną trzustkę rzadko można zastosować doustne leki hipoglikemizujące, a insulinoterapia powinna być zindywidualizowana.

W ciągu ostatnich lat zmienił się sposób żywienia chorych z ostrym zapaleniem trzustki (OZT). Wykazano, że zachowanie funkcji przewodu pokarmowego w czasie choroby ma równie duży wpływ na końcowy rezultat leczenia jak ograniczenie stymulacji trzustki w trakcie resorpcji nacieku zapalnego. Obecnie zalecanym sposobem żywienia chorych z ciężkim OZT jest żywienie dojelitowe przez zgłębnik nosowo-jelitowy wprowadzony do jelita czczego poniżej więzadła Treitza. Dzięki takiemu postępowaniu udaje się złagodzić przebieg choroby, zmniejszyć stres oksydacyjny i poprawić stan ogólny pacjenta. Przebieg cukrzycy u takich chorych bywa chwiejny ze względu na upośledzenie wydzielania insuliny przez uszkodzoną trzustkę, trwający stan zapalny i zmieniającą się wrażliwość na insulinę: od znacznej insulinooporności w początkowym okresie choroby po jej spadek w miarę zdrowienia i ustępowania stanu zapalnego. Stosowanie doustnych leków hipoglikemizujących z powodu deficytu wydzielania insuliny przez trzustkę rzadko jest skuteczne, a niejednokrotnie bywa też przeciwwskazane¹.