Insulinoterapia

Insulinoterapia w praktyce

dr hab. n. med. Aleksandra Uruska

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Aleksandra Uruska

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

  • Wskazania do insulinoterapii w cukrzycy typu 1, cukrzycy klasy 3, cukrzycy typu 2 oraz cukrzycy ciążowej
  • Modele insulinoterapii podskórnej (metoda intensywnej insulinoterapii, metoda baza-bolus, metoda mieszankowa) oraz zasady doboru dawki
  • Powikłania leczenia insuliną egzogenną (hipoglikemia i wahania glikemii, przerosty tkanki podskórnej, przyrost masy ciała, jatrogenna insulinooporność) jako główny argument przemawiający za niezwykle starannym doborem rodzaju i dawki insuliny do pacjenta


Insulina jest hormonem anabolicznym, produkowanym w trzustce przez komórki β. Główny efekt jej działania to transport glukozy do komórek insulinozależnych, takich jak komórki mięśniowe, tłuszczowe i wątrobowe1. Organizm nie może funkcjonować bez insuliny. Cukrzyca rozwija się na skutek bezwzględnego lub względnego niedoboru tego hormonu. Niedobór bezwzględny wynika ze zniszczenia komórek β, które może mieć różne tło, a niedobór względny – ze zjawiska obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny2.

Insulina egzogenna, używana w terapii cukrzycy, podawana jest przede wszystkim podskórnie. W niektórych sytuacjach klinicznych, takich jak np. ostre powikłania hiperglikemiczne (kwasica ketonowa, zespół hiperglikemiczno-hipermolalny), stosuje się ją w formie dożylnej3. W przypadku terapii insuliną podskórną istnieją różne modele leczenia, ponadto dostępne są różne rodzaje insulin ludzkich i analogów insulin (tab. 1), co pozwala na dużą indywidualizację terapii, zalecaną obecnie przez polskie i zagraniczne towarzystwa4. Preparaty insulin ludzkich i analogowych różnią się farmakokinetyką i farmakodynamiką. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) jasno wskazują na przewagę insulin analogowych w aspekcie elastyczności podawania oraz bezpieczeństwa; te preparaty są rekomendowane szczególnie w przypadku intensywnej insulinoterapii3.

Wskazania do insulinoterapii

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 1 charakteryzuje się bezwzględnym niedoborem insuliny w wyniku zniszczenia komórek β trzustki w procesie autoimmunologicznym. Leczenie insuliną egzogenną stanowi terapię z wyboru. Metodą rekomendowaną o udowodnionym korzystnym wpływie jest metoda intensywnej insulinoterapii. Badanie Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) jasno pokazało, że u osób z cukrzycą typu 1 intensywne leczenie insuliną znacząco redukuje ryzyko rozwoju i progresji retinopatii (odpowiednio o 76% i 54%), cukrzycowej choroby nerek (odpowiednio o 39% i 54%) i neuropatii cukrzycowej (odpowiednio o 69% i 57%) w porównaniu z grupą osób leczonych metodą konwencjonalną5. Po opublikowaniu wyników badania DCCT w 1993 r. intensywna insulinoterapia stała się metodą leczenia z wyboru, rekomendowaną u osób z cukrzycą typu 1. Jako jedyna daje szansę na optymalne wyrównanie metaboliczne cukrzycy przy zachowaniu dobrej jakości życia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wskazania do insulinoterapii

Cukrzyca typu 1 charakteryzuje się bezwzględnym niedoborem insuliny w wyniku zniszczenia komórek β trzustki w procesie autoimmunologicznym. Leczenie insuliną egzogenną stanowi [...]

Modele insulinoterapii podskórnej

Wyróżnia się kilka modeli insulinoterapii, które różnią się przede wszystkim stopniem zaawansowania i trudności. Im bardziej intensywny model insulinoterapii, tym większa [...]

Powikłania insulinoterapii

Do typowych powikłań leczenia insuliną egzogenną zaliczają się: hipoglikemia i wahania glikemii, przerosty tkanki podskórnej oraz przyrost masy ciała. Dodatkowo insulinoterapia [...]

Dobór dawki

Przeanalizowanie opisanych wyżej powikłań insulinoterapii pozwala sobie uświadomić, jak istotną kwestią jest dostosowanie dawki insuliny do potrzeb organizmu.

Podsumowanie

Insulinoterapia jest sztuką. Mając do dyspozycji różne modele insulinoterapii oraz szerokie portfolio preparatów insulin ludzkich i analogów insuliny, powinniśmy dążyć do [...]
Do góry