Postępujące zmiany w trybie życia, które są nieodłącznym elementem rozwoju cywilizacyjnego, stawiają cukrzycę typu 2 wśród chorób społecznych istotnie wpływających na ludzkie życie, często przyczyniających się do przedwczesnej śmierci. W patogenezie cukrzycy typu 2 i związanej z nią insulinooporności decydującą rolę odgrywają czynniki środowiskowe, m.in. siedzący tryb życia, stosowanie używek (alkohol, papierosy) i dieta wysokotłuszczowa¹. Rosnąca od kilkunastu lat zachorowalność na cukrzycę typu 2 wiąże się ze wzrostem zainteresowania alternatywnymi i wspomagającymi metodami jej leczenia². Jednym ze skutecznych, choć zbyt mało jeszcze docenianych leków, jest aktywność fizyczna. Tymczasem w ostatnim okresie w Polsce (i nie tylko) obserwuje się wyraźne zmniejszenie poziomu aktywności fizycznej³, co prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia oraz występowania chorób metabolicznych, w tym cukrzycy typu 2. Trening fizyczny, jak udowodniono, powinien stanowić integralny element kompleksowej terapii pacjentów z tą chorobą⁴. Klasyfikowany jest jako niefarmakologiczna metoda leczenia cukrzycy.

Metabolizm w trakcie wysiłku fizycznego

Procesy metaboliczne, które zachodzą w trakcie wysiłku fizycznego w mięśniach, odgrywają znaczącą rolę w metabolizmie całego organizmu. W czasie wysiłku fizycznego obserwuje się zwiększone wykorzystanie substratów energetycznych – zwiększone jest ich uwalnianie z magazynów tkankowych i udostępnianie do przemian⁵. Głównym substratem energetycznym pracy mięśnia szkieletowego, zwłaszcza w pierwszym etapie pracy mięśniowej, jest glukoza pochodząca z glikogenu nagromadzonego w tkance mięśniowej i glukoza dostępna we krwi. Stanowi ona podstawowe źródło energii dla mięśnia podczas wysiłku fizycznego. Organizm czerpie jej zapasy z pokarmu i mięśni dzięki glukoneolizie i glukogenogenezie.

W zachowaniu równowagi energetycznej w trakcie treningu biorą udział różne hormony, w tym insulina, a także katecholaminy, glukagon, glikokortykosteroidy i hormon wzrostu. Cukrzykom podejmującym wysiłki fizyczne zaleca się stosowanie diety bogatow...

Po zakończeniu wysiłku organizm przystępuje do ponownej syntezy glikogenu stymulowanej przez insulinę. Obniżenie stężenia glukozy we krwi ma znaczenie terapeutyczne – prowadzi do uregulowania glikemii w czasie po treningu. Oznacza to, że u pacjent...