Cukrzyca to grupa zaburzeń metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią wynikającą z zaburzeń wydzielania insuliny, działania insuliny lub obu tych przyczyn¹. Proces ten prowadzi do uszkodzenia naczyń, nerwów i dysfunkcji śródbłonka, co skutkuje często opisywanymi powikłaniami narządowymi, a także zaburzeniami seksualnymi, którym w literaturze zazwyczaj poświęca się znacznie mniej miejsca.

W przebiegu cyklu reakcji seksualnych u kobiet po zadziałaniu bodźca seksualnego układ przywspółczulny zaczyna dominować nad układem współczulnym. Wówczas uwalnianie neuroprzekaźników, takich jak wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP – vasoactive intestinal peptide) czy tlenek azotu (NO – nitric oxide), przez nerwy krzyżowe prowadzi do rozszerzenia naczyń włosowatych. Skutkiem tego jest lubrykacja, czyli zwilżenie nabłonka pochwy przez przesięk płynu surowiczego. Z kolei podczas orgazmu dochodzi do aktywacji włókien współczulnych z odcinka Th12 i L1 rdzenia kręgowego. Fenomenowi orgazmu towarzyszą rytmiczne skurcze mięśni dna miednicy unerwionych przez nerw sromowy oraz mięśniówki gładkiej macicy unerwionej autonomicznie ze splotu miedniczego².

Analogicznie u mężczyzn w fazie podniecenia dzięki aktywacji układu współczulnego i rozszerzeniu naczyń ciał jamistych powstaje erekcja. Ośrodek rdzeniowy wzwodu znajduje się na poziomie S2-S4. Neurony przywspółczulne należące do nerwów jamistych uwalniają na swoich zakończeniach NO, VIP czy acetylocholinę. W trakcie orgazmu u mężczyzny dochodzi do rytmicznych skurczów mięśni miednicy i mięśniówki gładkiej cewki moczowej, co umożliwia wyrzucenie nasienia na zewnątrz³. Należy także pamiętać, że odpowiedź seksualną u obu płci mogą modyfikować czynniki psychologiczne^2,3.

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, wydanie 11 (ICD-11 – International Classification of Diseases, 11th Revision) dysfunkcje seksualne są definiowane jako zespoły odpowiadające za trudności w podejmowaniu przez osoby dorosłe satysfakcjonujących, dobrowolnych aktywności seksualnych. W klasyfikacji tej podkreślono, że za reakcję seksualną odpowiadają czynniki psychologiczne, interpersonalne, społeczne, kulturowe i fizjologiczne i że mogą one zaburzać dowolny etap cyklu reakcji seksualnych. Dysfunkcja seksualna rozumiana jako zaburzenie z definicji występuje często, ale nie musi występować przy każdej okazji, utrzymuje się przez przynajmniej kilka miesięcy oraz powoduje istotne klinicznie cierpienie⁴.