prof. dr hab. n. med. Dariusz Moczulski

W W kwietniu 2023 r. w renomowanym czasopiśmie „Nature Medicine” opublikowano wyniki ciekawego badania dotyczącego zapobiegania cukrzycy typu 2. Wykazano w nim, że ograniczenie spożywania pokarmów do 4-godzinnego przedziału czasowego przez 3 dni w tygodniu jest skuteczniejsze w zapobieganiu cukrzycy typu 2 niż samo ograniczenie spożywania pokarmów, bez wyznaczonego przedziału czasowego. Badanie to zostało przeprowadzone w Australii, a pierwszym autorem artykułu przedstawiającego jego wyniki jest Xiao Tong Teong. Do badania włączono osoby obciążone wysokim ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2. Średni wiek badanych osób wynosił 58 lat, a średni wskaźnik masy ciała (BMI) – 34,8 kg/m².

U 85 osób zastosowano interwencję dietetyczną polegającą na ograniczeniu spożywania pokarmów do 4-godzinnego przedziału czasowego, między godziną 8 a 12, w ciągu 3 nienastępujących po sobie dni w tygodniu. W tym 4-godzinnym przedziale badani spożywali 30% dziennego zapotrzebowania energetycznego. W pozostałe dni tygodnia nie stosowano ograniczeń kalorycznych ani czasowych. W drugiej grupie, liczącej 83 osoby, ograniczono spożycie pokarmów do 70% dziennego zapotrzebowania kalorycznego we wszystkie dni tygodnia, bez wyznaczania przedziałów czasowych. Osoby z obu grup spożywały w ciągu tygodnia tyle samo kalorii.

W obu grupach interwencja dietetyczna trwała 6 miesięcy. Po tym czasie każdej z badanych osób podano doustnie standaryzowany posiłek zawierający 730 kcal, po czym w 15, 30, 60, 90, 120 i 180 min po spożyciu tego posiłku pobrano krew żylną w celu oznaczenia stężenia glukozy. Na tej podstawie wyznaczoną krzywą stężenia glukozy w czasie i obliczono powierzchnię pod tą krzywą. Porównano ją z powierzchnią obliczoną przed włączeniem 6-miesięcznej interwencji dietetycznej. Okazało się, że interwencja polegająca na ograniczeniu spożywania pokarmów do 4-godzinnych przedziałów czasowych przez 3 dni w tygodniu bardziej zmniejszała powierzchnię pod krzywą niż interwencja bez ograniczeń czasowych w spożywaniu pokarmów. Zastosowanie przedziałów czasowych przyniosło dodatkowe korzyści oprócz tych wynikających ze zredukowania liczby spożywanych kalorii.

Badanie to dostarcza istotnych dowodów wspierających strategię zapobiegania cukrzycy typu 2, polegającą na spożywaniu posiłków w ograniczonym przedziale czasowym. Wpisuje się ono również w jedną z teorii dotyczących patogenezy cukrzycy typu 2, zgodnie z którą predyspozycja do cukrzycy typu 2 może mieć związek z ewolucyjnym przystosowaniem się do przetrwania okresów niedoboru pożywienia. Badanie to niewątpliwie wytycza trendy w dalszym poszukiwaniu skutecznych metod zapobiegania cukrzycy typu 2.

W tym numerze „Diabetologii po Dyplomie” polecam artykuł „Leczenie chorób tarczycy u osób z cukrzycą”. Choroby tarczycy przeplatają się bowiem z cukrzycą w wielu aspektach – w publikowanej pracy kompleksowo omówiono każdy z nich.