Wprowadzenie

Zaburzeniami statyki narządu płciowego kobiet (pelvic organ prolapse, POP) określa się obniżenie narządów miednicy prowadzące do wysuwania się pochwy, szyjki macicy, a w końcowym etapie do całkowitego wypadania macicy. Defekt może być widoczny w spoczynku, ale częściej można go zobaczyć pod wpływem zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej, na przykład podczas parcia (jak podczas porodu). Obniżenie zwykle nasila się podczas codziennej aktywności, czyli przy wzroście ciśnienia wewnątrzbrzusznego. Zaburzenia statyki narządu płciowego mogą dotyczyć różnych elementów anatomicznych: obniżeń przedniej lub tylnej ściany pochwy oraz wypadania szyjki macicy, macicy lub szczytu pochwy u kobiet po przebytej histerektomii. Mogą też maskować objawy wysiłkowego nietrzymania moczu, które ujawniają się po korekcie anatomicznej. Występują w różnych stopniach zaawansowania – od niewielkich obniżeń do całkowitego wypadania narządu płciowego. Nie wiadomo, po jakim czasie od pojawienia się pierwszych objawów dojdzie do istotnego zaawansowania choroby.¹

Rozpoznanie

Właściwie przeprowadzoną ocenę zaawansowania wypadania umożliwia wykorzystanie skali POP-Q (pelvic organ prolapse quantification) oceniającej obiektywnie stopień wypadania.

Wynik badania obniżenia lub wypadania narządów miednicy mniejszej u kobiet powinien zawierać opis ich największego wysunięcia stwierdzanego przez pacjentkę podczas jej codziennej aktywności. Wypadanie można uznać za największe, gdy podczas parcia przez badaną nie obserwuje się wzrostu napięcia uwypuklonej pochwy (I); pociąganie za wypadający narząd nie powoduje dalszego obniżania (II); w opinii pacjentki wysunięcie narządu jest maksymalne (III); stopień wypadania został potwierdzony w czasie parcia w pozycji stojącej (IV) (tab. 1). Wypadanie narządu płciowego oceniane jest w relacji do płaszczyzny błony dziewiczej, która w klasyfikacji POP-Q pełni funkcję tzw. stałego anatomicznego punktu odniesienia (ryc. 1). W stosunku do bez trudu identyfikowanej wzrokowo błony dziewiczej wyznaczana jest pozycja sześciu anatomicznych punktów dodatkowych (tzw. punkty zdefiniowane), niezbędnych dla obiektywnej i precyzyjnej oceny zaburzeń statyki pochwy i macicy.²

Stopień zaburzeń statyki narządów dna miednicy uzależniony jest od właściwości biochemicznych więzadeł, powięzi oraz mięśni zamykających dno miednicy. Według koncepcji DeLanceya wyróżnia się trzy poziomy zabezpieczające właściwą statykę dna miednicy (tab. 2).⁴

Leczenie

Leczenie w zależności od nasilenia objawów i stopnia zaawansowania schorzenia może być zachowawcze (ćwiczenia mięśni dna miednicy, elektrostymulacja, pessary pochwowe) lub operacyjne. Współczesne leczenie operacyjne zaburzeń statyki dna miednicy i...