Wprowadzenie

Otyłość i zespół metaboliczny stają się obecnie jednym z wiodących problemów zdrowotnych współczesnego świata.

Konsekwencją tego jest coraz powszechniejsze występowanie otyłości i zaburzeń metabolicznych u kobiet, także w wieku rozrodczym.

Epidemia otyłości dotyczy również kobiet będących w ciąży.

Częstość jej występowania wśród ciężarnych wynosi zależnie od badanej populacji 18,5-38,3%, co czyni z tych pacjentek grupę obarczoną najwyższym ryzykiem położniczym (tab. 1).^1-5

Definicja otyłości

W1998 roku grupa ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zaproponowała określenie kolejnych wartości wskaźnika masy ciała (BMI) jako wyznaczników stanu zdrowia pacjentów. Uznano wówczas otyłość za chorobę wynikającą z nadmiernego nagromadzenia tkanki tłuszczowej i przyczyniającą się do pogorszenia ogólnego samopoczucia oraz stanu zdrowia pacjenta. Kolejne wartości BMI – 25, 30 i 40 – określono arbitralnie jako mierniki zachorowalności, a o otyłości mówimy, gdy wartość BMI przekracza 29 (tab. 2).

Średnio częstość otyłości wśród kobiet rośnie rocznie o 0,48%, natomiast nadwagi o 0,86%.⁵ W przeprowadzonych w Polsce badaniach występowanie otyłości u ciężarnych stwierdzono natomiast u około 4,48% populacji.⁶

Wartość BMI powyżej 26,1 wskazuje na nadmiar dostarczanej w pożywieniu energii w stosunku do zapotrzebowania, prowadzący do różnego rodzaju otyłości, a w konsekwencji do szeregu powikłań ciąży będących przedmiotem dalszej części tego artykułu.^7,8

Zmiany metaboliczne towarzyszące otyłości

Między otyłością, zaburzeniami lipidowymi, insulinoopornością, rozwojem cukrzycy typu 2, nadciśnieniem i chorobami układu krążenia istnieje złożona zależność, a jej mechanizmy dzięki prowadzonym w ciągu ostatnich dwudziestu lat badaniom pozwoliły na zdefiniowanie zespołu metabolicznego, będącego konstelacją biochemicznych i klinicznych zaburzeń zwiększających ryzyko chorób układu krążenia.⁹ Otyłość jest jednym z kryteriów jego rozpoznania, a otyłość typu brzusznego jest najistotniejszym czynnikiem ryzyka wystąpienia zespołu metabolicznego i prawdopodobnie w największym stopniu przyczynia się do rozwoju jawnej cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia.

Jednym z głównych mechanizmów odpowiedzialnych za powikłania metaboliczne w otyłości jest insulinooporność, towarzysząca jej hiperinsulinemia oraz łączący te stany stres oksydacyjny. Hiperinsulinemia przyczynia się do powstania szeregu powikłań, a...

Należy zwrócić uwagę, że markerem stanu zapalnego korelującym ze stopniem otyłości jest białko C-reaktywne (CRP) wydzielane również przez tkankę tłuszczową. Jego stężenie koreluje dodatnio nie tylko z otyłością, ale i wartościami ciśnienia tętnicz...