Wprowadzenie

Ultrasonografia we współczesnej medycynie jest jednym z najczęściej stosowanych badań dodatkowych. W ginekologii i położnictwie trudno wyobrazić sobie pełną diagnostykę bez tego badania. Dotyczy to zwłaszcza badań wykonywanych w czasie ciąży. Na popularność badania USG wpływają dwa istotne czynniki: niewątpliwe walory diagnostyczne i nieinwazyjny charakter badania oraz duża akceptacja wśród pacjentów.

Liczba i terminy wykonywaniA USG w czasie ciąży

Zgodnie z obowiązującymi w naszym kraju przepisami i rekomendacjami badanie ultrasonograficzne w czasie fizjologicznej ciąży powinno zostać wykonane przynajmniej 3-krotnie. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne (PTG) rekomenduje wykonanie badania w 11-13+6 tygodniu ciąży oraz w 18-22 i 28-32 tygodniu ciąży, podkreślając, że cel przeprowadzenia badania za każdym razem jest inny.^1,2 Z kolei w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (dalej nazywanym: rozporządzenie w sprawie opieki³) określono czas wykonania badań na 11-14, 21-26, 27-32 tydzień ciąży. Podkreślono też konieczność wykonania jednorazowego badania po 40 tygodniu ciąży (standard II rozporządzenia w sprawie opieki).

Już w tym miejscu chcieliśmy zasygnalizować pewien problem, który często jest rozważany w sądzie. Otóż zarówno na gruncie rozporządzenia w sprawie opieki, jak i rekomendacji towarzystw naukowych jest jasne, że ustalone terminy przesiewowych badań ultrasonograficznych dotyczą jedynie ciąży fizjologicznej. Oznacza to, że w przypadku pojawienia się medycznych wskazań trzeba to badanie wykonywać częściej. Tymczasem bardzo często lekarze o tym zapominają i tłumaczą, że:

• nie wykonywali większej liczby badań, ponieważ przepisy nakazują im jedynie trzykrotne badanie USG
• zbyt częste badanie USG może być szkodliwe dla płodu.

Odnosząc się do tych często słyszanych na sali sądowej argumentów, chcielibyśmy wyraźnie podkreślić, że nie uzasadniają one odstąpienia od wykonywania badania USG w przypadkach, w których istnieje wskazanie do jego wykonania.

Jeżeli chodzi o kwestie prawne, trzeba zwrócić uwagę, że rozporządzenie w sprawie opieki wyznacza standard minimalny. Nie wyklucza to zatem możliwości wykonywania większej liczby dodatkowych procedur medycznych. Co więcej, w samym rozporządzeniu p...