Ciężarna po kontakcie z chorym na ospę wietrzną

Wprowadzenie

Ospa wietrzna jest wysoce zakaźną chorobą wysypkową powszechnie występującą na całym świecie. Czynnikiem sprawczym infekcji jest wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV – varicella-zoster virus) należący do rodziny Herpesviridae. Źródłem i rezerwuarem VZV jest wyłącznie człowiek. Okres zakaźności ospy wietrznej rozpoczyna się 2 dni przed wystąpieniem wysypki i trwa do przyschnięcia wszystkich wykwitów na skórze. Ryzyko zachorowania osoby podatnej na ospę wietrzną po bliskim kontakcie z pacjentem w okresie zakaźności wynosi 90-95%, natomiast ryzyko zakażenia VZV przy bezpośrednim kontakcie z chorym na półpasiec szacuje się na około 20%.^1-5

Ospa wietrzna u dorosłych może mieć ciężki przebieg z powikłaniami w postaci zapaleń: płuc, mięśnia sercowego, mózgu, trzustki, wątroby.⁶ Zachorowanie ciężarnej może skutkować wystąpieniem embriopatii ospowej. W skład zespołu ospy wietrznej wrodzonej wchodzą: przebarwienia skóry i zmiany bliznowate układające się zgodnie z dermatomami, hipoplazja kończyn, zaniki mięśniowe, zapalenie siatkówki i naczyniówki, zanik nerwu wzrokowego, małoocze, zaćma, nierówność źrenic, oczopląs, zespół Hornera, zaniki kory mózgowej, niedorozwój móżdżku, drgawki, porażenie nerwu twarzowego, encefalopatia, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, niedorozwój umysłowy. Od 20 do 25% noworodków z zespołem ospy wietrznej wrodzonej umiera w pierwszym miesiącu życia.^1,6-8

Epidemiologia

W 2013 roku zarejestrowano w Polsce 178 501 zachorowań na ospę wietrzną, natomiast w 2014 roku 221 628. Liczba hospitalizacji z powodu ciężkiego przebiegu i/lub powikłań ospy wietrznej wynosiła odpowiednio 1184 w 2013 i 1467 w 2014 roku.⁹ Według szacunków WHO 4,2 miliona przypadków zakażeń VZV ma ciężki przebieg z powikłaniami i wymaga hospitalizacji każdego roku. Rokrocznie odnotowuje się na świecie około 4200 zgonów z powodu ospy wietrznej.² Szacuje się, że około 5% kobiet w wieku 15-40 lat nie przechorowało ospy wietrznej, czyli jest podatne na zakażenie.^1-2,10 Infekcja VZV podczas ciąży zdarza się rzadko – oceniono, że dochodzi do niej u 3 na 1000 ciężarnych.⁶ McGregor i wsp. wykazali, że 81% ciężarnych z negatywnym lub niepewnym wywiadem epidemiologicznym co do przebycia ospy wietrznej w przeszłości miało serologiczne wykładniki zakażenia VZV.¹¹ W przypadku wystąpienia ospy wietrznej u ciężarnej ryzyko embriopatii spowodowanej VZV wynosi 0,4% przed 13 tygodniem i około 2% między 13 a 20 tygodniem ciąży. Wewnątrzmaciczna transmisja VZV po 20 tygodniu ciąży z reguły nie powoduje uszkodzeń strukturalnych płodu. Dowodem wrodzonego zakażenia w tym okresie jest półpasiec występujący w pierwszych dwóch latach życia dziecka.^1,2,6-8,10