W przebiegu ciąży dochodzi do wielu przemian, które mogą prowadzić do zmian w narządzie wzroku. Patologie, które najczęściej obserwujemy na dnie oka w tym okresie, wiążą się z nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą. Każda ciężarna zgłaszająca pogorszenie widzenia, błyski lub męty przed okiem powinna być pilnie zbadana przez okulistę.

Wprowadzenie

Fizjologiczne przemiany występujące podczas ciąży w układzie hormonalnym, hematologicznym, sercowo-naczyniowym, immunologicznym i metabolicznym mogą prowadzić do zmian w narządzie wzroku.¹ Zmiany te mogą być związane z wcześniej stwierdzanymi schorzeniami ogólnymi, jak również wystąpić u dotychczas zdrowych kobiet.

Zmiany dotyczące przedniego odcinka nie powodują poważnych zaburzeń w czynności oka i najczęściej są przemijające.² Ciśnienie wewnątrzgałkowe podczas ciąży zwykle się obniża w wyniku nasilonego odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej (głównie drogą naczyniówkowo-twardówkową),³ dzięki czemu ciężarne chore na jaskrę mogą zmniejszyć dawki kropli przeciwjaskrowych. Kobiety stosujące przed ciążą soczewki kontaktowe w celu korekcji wady wzroku nie powinny ich używać w okresie ciąży z powodu osłabienia czucia rogówki, wzrostu jej grubości i krzywizny, co w efekcie przyczynia się do nietolerancji soczewek i zmian w refrakcji rogówki.^3,4

Siatkówka i leżąca pod nią naczyniówka, czyli struktury tylnego odcinka gałki ocznej, podczas prawidłowo przebiegającej ciąży u zdrowych kobiet w większości przypadków się nie zmieniają.

Zgodnie z danymi z piśmiennictwa u kobiet z wrodzonymi chorobami degeneracyjnymi, takimi jak zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, mogą występować krótkotrwałe okresy pogorszenia, ich związek z ciążą nie został jednak jednoznacznie udowodniony. Wpływ ciąży na przebieg nieinfekcyjnych, przewlekłych zapalnych chorób siatkówki nie jest jednoznacznie określony.⁵ Doniesienia z piśmiennictwa wskazują na możliwość nasilenia objawów zapalnych w I trymestrze ciąży. W II i III trymestrze – ze względu na wzrost stężenia estrogenów, progesteronu i prolaktyny – zwykle obserwuje się poprawę. Natomiast w ciągu około 6 miesięcy po porodzie nagłe zmniejszenie stężenia tych hormonów może prowadzić do znaczącego zaostrzenia schorzeń zapalnych.^6-8

Choroby siatkówki wywołane nadciśnieniem tętniczym

Patologia, którą najczęściej obserwujemy na dnie oka podczas ciąży, wiąże się z nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą.

Według European Society of Hypertension (ESH) oraz European Society of Cardiology (ESC) u ciężarnych wyróżnia się: