Z uwagi na to, że nie u wszystkich kobiet w okresie menopauzy można wdrożyć hormonalną terapię zastępczą, jako rozwiązanie alternatywne proponuje się fitoestrogeny.

Wprowadzenie

Obecnie przykłada się coraz większą wagę do łagodzenia lub całkowitego znoszenia dokuczliwych objawów menopauzy, a tym samym do poprawy jakości życia kobiet w tym okresie. Powszechnie uznanym, skutecznym i zalecanym sposobem jest hormonalna terapia zastępcza (HTZ). Niestety wiele kobiet nie może jej stosować ze względów medycznych. W związku z tym opracowuje się nowe metody łagodzenia objawów menopauzy. Jedną z coraz lepiej poznanych i zbadanych możliwości jest leczenie fitoestrogenami.

Menopauza i związane z nią dolegliwości

Stałe zwiększanie się średniej długości życia niesie za sobą wiele konsekwencji, do których zalicza się między innymi wydłużanie się okresu okołomenopauzalnego. Badacze wskazują, że w dzisiejszych czasach może on stanowić nawet 1/3 życia kobiety.¹ Sama menopauza jest definiowana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO – World Health Organization) jako ostateczne ustanie miesiączkowania będące konsekwencją utraty aktywności pęcherzykowej jajników, po którym przez kolejne 12 miesięcy nie wystąpiło już żadne krwawienie.² Menopauza następuje zazwyczaj między 45 a 55 rokiem życia (średnio jest to 51-52 rok życia).¹

Klimakterium to zjawisko fizjologiczne będące konsekwencją utraty cyklicznej funkcji jajników i zmniejszenia stężenia estrogenów w krążeniu ustrojowym. Początkowym symptomem menopauzy jest spadek aktywności jajników, powodujący nieregularne krwawienia aż do ich całkowitego ustania, a tym samym do ustania zdolności rozrodczych.³ Do wczesnych objawów menopauzy zalicza się również uderzenia gorąca, suchość pochwy i nadmierną potliwość. Na tym etapie często występują także dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego, diagnozowane nawet u 75% kobiet bezpośrednio przed menopauzą.⁴

Całkowita utrata cyklicznej funkcji jajników, która stanowi podstawę klimakterium, wywołuje szczególnie uciążliwe zmiany zanikowe w pochwie (powodujące wspomnianą wyżej suchość pochwy występującą już przed menopauzą) i w cewce moczowej, zmniejszenie gęstości kości oraz niekorzystne zmiany w profilu lipidowym, które dodatkowo mogą zwiększać ryzyko rozwoju miażdżycy i zmian w układzie krzepnięcia. Kobiety w okresie menopauzy zgłaszają również obniżone libido i problemy ze snem będące konsekwencją zmniejszonego wydzielania melatoniny przez szyszynkę. Charakterystyczny dla przekwitania jest też tzw. zespół klimakteryjny, diagnozowany u 75% kobiet i przejawiający się występowaniem szczególnie uciążliwych uderzeń gorąca, drażliwości, stanów obniżonego nastroju, zaburzeń snu oraz bólów głowy.^1,5,6